Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2008

25 Δεκεμβρίου- Ο Τελευταίος Παλαιολόγος


Και ναι επιτέλους Χριστούγεννα σήμερα! (ή τουλάχιστον έτσι νομίζω, δεν είμαι σίγουρος ότι κυκλοφορούμε Πέμπτη το εορταστικό μας φύλλο). Σε κάθε περίπτωση υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να μας διαβάζετε μεταξύ μελομακάρονου και κουραμπιέ και να απομένει μία ολόκληρη εβδομάδα για την αλλαγή του χρόνου. Εκτός απροόπτου στο τελευταίο άρθρο για το 2008 θα γράψω για τα καλύτερα βιβλία που έπεσαν αυτό το χρονικό διάστημα στα χέρια μου και για όσα μου πρότειναν άτομα με οξυμένο αναγνωστικό κριτήριο, ό,τι κι αν μπορεί να σημαίνει αυτό.
Ας περάσουμε και σε μερικές ιδέες από τον χώρο του βιβλίου και συγκεκριμένα σε δύο απονομές.
Ξεκινάμε με το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος για το 2008, που κέρδισε το βιβλίο ενός πολύ αξιόλογου συγγραφέα, τον οποίο έχω αμελήσει να παρουσιάσω μέχρι σήμερα, αλλά ελπίζω στο μέλλον να φιλοξενήσουμε εκτενέστερα στις σελίδες της Epirus Press με μία συνέντευξή του. Πρόκειται για τον πολύπειρο Γιώργο Λεονάρδο και το χωρίς υπερβολή εξαιρετικό βιβλίο του «Ο τελευταίος Παλαιολόγος», που κυκλοφόρησε στις αρχές της χρονιάς που φεύγει από τις εκδόσεις Λιβάνη. Περί τίνος πρόκειται;
Γράφει ο μοναχός Αθανάσιος, κατά κόσμον Ανδρόνικος Παλαιολόγος, στο προεισόδιο σημείωμα της απολογητικής αναφοράς του: «Η άλωση της Πόλης, το 1453, και η ολοκληρωτική διάλυση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έθεσαν τέλος στην ύπαρξή μου, αλλά και σε μια παγκόσμια δύναμη που μπόρεσε να κρατηθεί στη ζωή πάνω από έντεκα αιώνες, δίνοντας στον κόσμο φως έναντι σκότους, πολιτισμό έναντι βαρβαρότητας, πνεύμα και παιδεία έναντι απαιδευσιάς και αμουσίας. Και ας υπήρξαν κακόβουλοι, μικρόψυχοι και στενόμυαλοι χρονικογράφοι που παραποίησαν τα γεγονότα και σκύλεψαν το λείψανό της. Κληροδότησε στους καταπατητές της τα γράμματα, τις τέχνες, τη φιλοσοφία –τον πολιτισμό εν γένει–, όπως τα είχαν κληροδοτήσει αιώνες πριν οι αρχαίοι Έλληνες στους Ρωμαίους κατακτητές τους. Το όνομα της Κωνσταντίνου πόλης έγινε θρύλος και βρίσκεται στα χείλη όλων των Ελλήνων που τη γνώρισαν και πάλεψαν για να διατηρηθεί φωτεινός ο ζωοδότης φάρος του πολιτισμού της. Όσος χρόνος κι αν περάσει, η Κωνσταντίνου πόλη θα είναι για εμάς το σύμβολο της μεγαλοσύνης και το παλλάδιο του πολιτισμού απέναντι στη βαρβαρότητα».
Δεν χρειάζονται πολλά περισσότερα για να καταλάβετε ότι πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα που αφηγείται τις τελευταίες στιγμές μίας πόλης υπό πολιορκία. Νομίζω δεν θα σας απογοητεύσει, ενώ μπορείτε να αναζητήσετε και την πιο πρόσφατη δουλειά του κυρίου Λεονάρδου, το «Σοφία Παλαιλογίνα: από το Βυζάντιο στη Ρωσία». Επίσης πλούσιο υλικό υπάρχει και στο προσωπικό ιστολόγιο του συγγραφέα και συγκεκριμένα στη διεύθυνση http://www.leonardos-livanis.blogspot.com/.

Και απομένει το ερώτημα –αν δεν το έχει πάρει κάπου το αυτί σας- για το ποιος κέρδισε το φετινό βραβείο αναγνωστών. Λοιπόν έπειτα από ψηφοφορία του κοινού, νικητής αναδείχθηκε ο Δημήτρης Μπουραντάς με το βιβλίο «Όλα σου τα ‘μαθα, μα ξέχασα μια λέξη», το οποίο έχει πετύχει και πολύ υψηλές πωλήσεις για λογαριασμό των εκδόσεων Πατάκη.

Τι ξέχασα; Καλά Χριστούγεννα κι ευτυχισμένα!

18 Δεκεμβρίου- Οι Σαρακατσάνοι της Βουλγαρίας


Οι γιορτές βρίσκονται μια ανάσα μακριά και μαζί τους έρχονται και τα δώρα. Αν είστε σε δίλημμα για το τι θα πάρετε σε κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο, τότε σκεφτείτε να ανεβάσετε ψηλά στη λίστα των προτιμήσεών σας ένα βιβλίο, το οποίο μπορεί να αποδειχθεί η καλύτερη λύση.
Πάμε τώρα στην παρουσίαση ενός σημαντικού βιβλίου που διάβασα την εβδομάδα που μας πέρασε και από το οποίο όχι μόνο αποκόμισα ανεκτίμητη γνώση πάνω σε ένα θέμα ουσιαστικά άγνωστο σε εμένα, αλλά και ψυχαγωγήθηκα. Πρόκειται για το λαογραφικό βιβλίο “Οι Σαρακατσάνοι της Βουλγαρίας” του Ευριπίδη Μακρή, το οποίο κυκλοφόρησε τον προηγούμενο μήνα.
Ο Ευριπίδης Μακρής είναι πτυχιούχος της Ζωσιμαίας Παιδαγωγικής Ακαδημίας και του Μαράσλειου Διδασκαλείου, έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Ντούισμπουργκ, υπηρέτησε στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος και σχολικός σύμβουλος. Έχει γράψει δεκαπέντε βιβλία και πολλά άρθρα σε περιοδικά κι εφημερίδες, ασχολείται ιδιαίτερα με τη λαογραφία και την τοπική ιστορία, ενώ για το έργο του έχει βραβευτεί από την ελληνική λαογραφική εταιρεία και το λαογραφικό μουσείο Σαρακατσάνων.
Ξεκινώντας να γράφω τη στήλη αναζήτησα στη wikipedia τον ορισμό της λαογραφίας. Ως λαογραφία, λοιπόν ορίζεται εκείνη η επιστήμη που ασχολείται με όλες τις εκφάνσεις του λαϊκού πολιτισμού. Εξετάζει, καταγράφει και ταξινομεί όλα όσα ένας λαός κατά παράδοση λέγει, ενεργεί και πράττει σε συλλογικό επίπεδο. Το περιεχόμενο των θεμάτων της αποτελεί εκδήλωση της ψυχικής και κοινωνικής ζωής του λαού σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο και συνεπώς ποικίλει. Ο Ευριπίδης Μακρής μένει πιστός στον ορισμό αυτό και μέσα από τις σελίδες του βιβλίου του ζωντανεύει αρχικά την ιστορία και την παράδοση των νομάδων κτηνοτρόφων και κατόπιν καταβυθίζεται στην επιστημονική μελέτη προκειμένου να παρουσιάσει όλους όσοι ζούνε σήμερα στη γειτονική χώρα και αυτοπροσδιορίζονται ως Σαρακατσάνοι. Στο συμπέρασμα του κοινού τόπου καταγωγής οδηγούν τόσο η σαρακατσάνικη παράδοση όσο και η μελέτη της ιστορικής εξέλιξης των νομαδικών φυλών στην Ελλαδα και οι ανθρωπολογικές, λαογραφικές και γλωσσολογικές μελέτες.
Γενικά ο νομαδικός βίος των Σαρακατσάνων περιλάμβανε τις εποχικές μετακινήσεις. Την άνοιξη και συγκεκριμένα του Άι-Γιώργη οι Σαρακατσάνοι ξεκινούσαν να ανέβουν το βουνό για να “ξεκαλοκαιριάσουν”. Άνδρες, γυναικόπαιδα, κοπάδια. Το φθινόπωρο περίπου στη γιορτή του Άι-Δημήτρη, εγκατέλειπαν το βουνό και κατέβαιναν στα “χειμαδιά” δηλαδή, στις πεδιάδες.
Αντιγράφω τέλος ένα κομμάτι από το πρώτο μέρος του βιβλίου: “...Γίνεται φανερό ότι οι Σαρακατσάνοι είναι ένα νομαδικό κτηνοτροφικό φύλλο, που έχει τις ρίζες του στην αρχαία Ελλάδα και κάποια εποχή, που είναι δύσκολο να την προσδιορίσουμε χρονικά με την ακρίβεια, αποτέλεσαν μία συμπαγή και ομοιογενή ομάδα νομάδων κτηνοτρόφων που για πολλούς αιώνες έζησαν στην ίδια περιοχή. Τα θερινά βοσκοτόπια αυτής της περιοχής απλώνονταν κυρίως στη νοτιοανατολική Πίνδο από την Ήπειρο μέχρι τα βουνά του Βάλτου και των Αγράφων, ενώ τα χειμαδιά τους ήταν στα πεδινά μέρη της Ηπείρου της Στερεάς Ελλάδας και της Θεσσαλίας. Αυτοί οι νομάδες κατά τους χρόνους της Τουρκοκρατίας, για διάφορους λόγους σκορπίστηκαν σε όλη την Ηπειρωτική Ελλάδα και τις άλλες βαλκανικές χώρες, όπου και βρίσκονται σήμερα.”
Ίσως η πιο σημαντική απόδειξη για το ότι ο συγγραφέας αγαπάει αυτό που κάνει είναι ότι ο ίδιος του γεννήθηκε σε ένα αχυροσκέπαστο κονάκι και έζησε μέχρι τα 22 του στη στάνη με τους νομάδες Σαρακατσάνους γονείς του. Ένα βιβλίο πολύ χρήσιμο σε κάθε αναγνώστη και απαραίτητο για κάθε ένα που έλκει την καταγωγή του από τους Σαρακατσάνους.

11 Δεκεμβρίου- Φωτιά


Κυριακή πρωί γράφω τη στήλη και εδώ στην Πάτρα όπου βρίσκομαι προμηνύεται μία υπέροχη ζεστή μέρα- δηλαδή σχεδόν όπως οι περισσότερες. Φτάνουμε αργά και νωχελικά τα μέσα Δεκεμβρίου και έχω την αμυδρή αίσθηση ότι όλος ο κόσμος έχει βάλει τις δουλειές του on hold και απλά περιμένει να έρθουν οι γιορτές.
Πάμε παρακάτω, κάνοντας μια νοερή βόλτα στις βιτρίνες για να ρίξουμε μια ματιά σε νέες κυκλοφορίες, από τις οποίες φυσικά υπάρχει τεράστια γκάμα εν όψει Χριστουγέννων, την εποχή του χρόνου με τις μεγαλύτερες πωλήσεις. Εκτός από τις νέες κυκλοφορίες των “μεγάλων” ονομάτων, θα ακουστεί αρκετά και το μυθιστόρημα που θα κερδίσει το βραβείο αναγνωστών, κάνοντας αναμφίβολα νέα δυναμική είσοδο στα ράφια με τα ευπώλητα. Τώρα που γράφω δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η ψηφοφορία, αλλά θα κάνω μία πρόβλεψη ότι θα κερδίσει ή ο Δημήτρης Μπουραντάς με το “Όλα σου τα έμαθα, μα ξέχασα μια λέξη” ή ο Γιάννης Ξανθούλης με “Του φιδιού το γάλα”.
Τελικά ενώ έγραφα τις δύο παραπάνω παραγράφους αποφάσισα με ποιο βιβλίο θα ασχοληθώ σήμερα και είναι ένα βιβλίο του οποίου τα μυστικά μπορεί να σας “κάψουν”, ενώ κατά κάποιον παράξενο τρόπο έχει σχέση με την πόλη μας. Η Αμερικανίδα Katherine Neville είναι πασίγνωστη συγγραφέας που επιλέγει στα έργα της να ασχοληθεί με την παγκόσμια μυθολογία και τις τέχνες. Εργάστηκε ως σύμβουλος διεθνών σχέσεων στην αλγερινή κυβέρνηση, θέση που της επέτρεψε να παρακολουθήσει από κοντά τα γεγονότα του πετρελαϊκού εμπάργκο του ΟΠΕΚ. Αυτή η εμπειρία της της έδωσε και το έναυσμα για τη συγγραφή του “Οχτώ”, το οποίο έγινε εξαιρετικά δημοφιλές και στη χώρα μας. Πολλοί από εσάς θα το διαβάσετε μετά τον “Κώδικα Ντα Βίντσι”, μιας και είναι παρόμοιου ύφους, αλλά η αλήθεια είναι ότι έχει γραφεί πριν από είκοσι χρόνια και για πολλούς θεωρείται ότι εδραίωσε στη διεθνή λογοτεχνική ορολογία τον ορισμό του “επικού θρίλερ”.
Μετά ακολούθησε ο επίσης πολυδιαφημισμένος “Μαγικός Κύκλος”, ένα βιβλίο με τις κλασικές αρετές της γραφής της Neville, αλλά και πολλές αδυναμίες κατά τη γνώμη μου. Τώρα επιστρέφει με τη “Φωτιά”, ένα μυθιστόρημα που έχει και άρωμα Ελλάδας, φιλοδοξώντας για μία ακόμα φορά να μπλέξει παράλληλη αφήγηση σε διαφορετικές εποχές, συνυφαίνοντας ιστορικές και σύγχρονες ιστορίες, κυνήγια θησαυρού, εσωτεριστικούς κώδικες και γρίφους με κρυπτογραφημένα στοιχεία από τα βάθη του παρελθόντος.
Η “Φωτιά” είναι ένα άτυπο sequel του “Οχτώ” όπως θα καταλάβετε και απ' τη σύνοψη. Τα πάντα ξεκινούν στο Κολοράντο το 2003, αφού έχουν περάσει τριάντα χρόνια απ' όταν οι ήρωες είχαν διασκορπίσει τα κομμάτια του Σκακιού του Μονγκλάν σε όλο τον κόσμο, θάβοντας μαζί τους και τα μυστικά της δύναμης που προσδίδει σε όποιον καταφέρει να τα συγκεντρώσει. Αν θυμάστε το συγκεκριμένο σκάκι άνηκε κάποτε στον Καρλομάγνο και θεωρούνταν ότι έκρυβε μυστικιστικές ιδιότητες. Το δεύτερο μισό της αφήγησης, όμως τοποθετείται στα Γιάννενα το 1822 επί εποχής του Αλή Πασά, λίγο πριν δεχτεί επίθεση από τα στρατεύματα του Σουλτάνου.
Αν θέλετε να διαβάσετε μια συναρπαστική ιστορία μυστηρίου και αναζήτησης, η “Φωτιά” θα πρέπει να ανέβει ψηλά στη λίστα με τις μελλοντικές σας αγορές. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη και σε μετάφραση της Χριστιάννας Σακελλαροπούλου.

4 Δεκεμβρίου- Βραβείο Αναγνωστών 2008




Για σήμερα θα ασχοληθούμε με την επικαιρότητα και το Βραβείο Αναγνωστών 2008. Έχουν μείνει λίγες μέρες για να επιλέξετε το αγαπημένο βιβλίο της χρονιάς που μας πέρασε και αν δεν έχετε ακούσει περί τίνος πρόκειται διαβάστε τα παρακάτω κατατοπιστικά: Για τέταρτη χρονιά οι αναγνώστες παίρνουν τον λόγο και ψηφίζουν το αγαπημένο τους ελληνικό μυθιστόρημα. Τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου άρχισε η ψηφοφορία, που θα αναδείξει το «Βραβείο Αναγνωστών 2008», και θα διαρκέσει μέχρι τις 7 Δεκεμβρίου. Το «Βραβείο Αναγνωστών» είναι ένα λογοτεχνικό βραβείο που αγαπήθηκε και καθιερώθηκε από το αναγνωστικό κοινό, το οποίο βράβευσε την Ευγενία Φακίνου το 2005, τη Ρέα Γαλανάκη το 2006, τον Ανδρέα Μήτσου το 2007. Ανανεωμένος φέτος ο θεσμός του Βραβείου, ανοίγει τα φτερά του για δεύτερη χρονιά σε όλη την Ελλάδα μέσα από το πανελλαδικό δίκτυο της ΕΡΤ που συνεργάζεται στη διοργάνωση. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει περισσότερο τα προτεινόμενα βιβλία και τους συγγραφείς τους μέσα από τις ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές της ΕΡΤ.

Φέτος, για πρώτη φορά κλήθηκαν να συμμετέχουν οι 150 Λέσχες Ανάγνωσης, καταρτίζοντας τη «βραχεία λίστα» των 15 βιβλίων από την οποία καλείται να επιλέξει το κοινό:

^Πανδαιμόνιο του Κώστα Ακρίβου στις εκδόσεις Μεταίχμιο (στείλτε ΒΑ 1 στο 54160)

^Η αηδονόπιτα του Ισίδωρου Ζουργού στις εκδόσεις Πατάκης (στείλτε ΒΑ 2 στο 54160)

^Ανεπίδοτοι έρωτες του Περικλή Κοροβέση στις εκδόσεις Ηλέκτρα (στείλτε ΒΑ 3 στο 54160)

^Η Μαρία των Μογγόλων της Μαριάννας Κορομηλά στις εκδόσεις Πατάκη (στείλτε ΒΑ 4 στο 54160)

^Τι ζητούν οι βάρβαροι του Δημοσθένη Κούρτοβικ στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα (στείλτε ΒΑ 5 στο 54160)

^Ο τελευταίος Παλαιολόγος του Γιώργου Λεονάρδου στις εκδόσεις Λιβάνη (στείλτε ΒΑ 6 στο 54160)

^Τηλεμάχου Οδύσσεια του Δημήτρη Μίγγα στις εκδόσεις Μεταίχμιο (στείλτε ΒΑ 8 στο 54160)

^Όλα σου τα μαθα, μα ξέχασα μια λέξη του Δημήτρη Μπουραντά στις εκδόσεις Πατάκη (στείλτε ΒΑ 9 στο 54160)

^Του φιδιού το γάλα του Γιάννη Ξανθούλη στις εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα (στείλτε ΒΑ 10 στο 54160)

^Η Μεγάλη Άμμος του Βαγγέλη Ραπτόπουλου στις εκδόσεις Κέδρος (στείλτε ΒΑ 11 στο 54160)

^Βίλα Κόμπρε του Αλέξη Σταμάτη στις εκδόσεις Καστανιώτη (στείλτε ΒΑ 12 στο 54160)

^Φτερά από μετάξι της Πασχαλίας Τραυλού στις εκδόσεις Ψυχογιός (στείλτε ΒΑ 13 στο 54160)

^Ραγδαία επιδείνωση του Θανάση Χειμωνά στις εκδόσεις Πατάκη (στείλτε ΒΑ 14 στο 54160)

και (εκτός συναγωνισμού) το “Παλιά, πολύ παλιά” του Πέτρου Μάρκαρη στις εκδόσεις Γαβριηλίδης (είναι πρόεδρος του ΕΚΕΒΙ) και “Αλδεβαράν” του Παύλου Μάτεσι στις εκδόσεις Καστανιώτη (επιλογή του συγγραφέα να εξαιρεθεί).
Οι αναγνώστες μπορούν να ψηφίζουν έως 7 Δεκεμβρίου 2008, με sms στο 54160 (χρέωση κανονικού μηνύματος). Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν στις 10 Δεκεμβρίου στην εκπομπή «Έχει Γούστο» με την Μπήλιω Τσουκαλά στη ΝΕΤ.

Ως τότε εσείς κάντε το καθήκον σας!

Τετάρτη 3 Δεκεμβρίου 2008

27 Νοεμβρίου- Στρατιώτης του Χριστού


Φθινοπωρινός καιρός, άρα κατάλληλος για να μείνετε μέσα παρέα με ένα βιβλίο. Δεν ξέρω αν και για εσάς έχει αξία η παρακάτω εικόνα, αλλά για μένα είναι μια από τις μεγαλύτερες απολαύσεις να κάθομαι στο σπίτι ένα σκοτεινό μεσημέρι ενώ βρέχει και να χάνομαι στις σελίδες ενός αγαπημένου αναγνώσματος. Παρά την ρομαντική όμως εισαγωγή, η σημερινή μου πρόταση αφορά ένα βιβλίο κοινωνικοπολιτικού περιεχομένου, το οποίο διάβασα πρόσφατα και νομίζω έχει ενδιαφέρον. Πρόκειται για το δυσερμήνευτο “Στρατιώτης του Χριστού”, το οποίο έχει γράψει ο Δημήτρης Φύσσας και κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα από τις ανατρεπτικές εκδόσεις “Γνώσεις”.

Ο Δημήτρης Φύσσας γεννήθηκε το 1956 στην Αθήνα. Είναι πτυχιούχος νεοελληνικής φιλολογίας και πολιτικών επιστημών. Πέρασε από τα κόμματα της Αριστεράς, εργάστηκε σ' ένα εργοστάσιο και σε δύο βιβλιοπωλεία, έγραψε λήμματα σε εγκυκλοπαίδεια, αρθρογράφησε σε ποικίλα έντυπα, δίδαξε το μάθημα της έκθεσης σε φροντιστήρια άλλων και σε δικά του. Είναι επαγγελματίας κειμενογράφος και καθηγητής φιλόλογος. Έχει γράψει τρία βιβλία. "Η γενιά του Πολυτεχνείου: Ένα βιογραφικό λεξικό" (Δελφίνι, 1993), "Αυστηρώς ακατάλληλον: Προγράμματα αθηναϊκών κινηματογράφων σεξ. Συμβολή στην κοινωνιολαογραφία" (Δελφίνι, 1994) και το πιο γνωστό “Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος” (Βιβλιοπωλείον της Εστίας, 2005).

Το τελευταίο ήταν ένα μυθιστόρημα που ανήκει στο είδος της εναλλακτικής ιστορίας και σύμφωνα με τα ερωτήματα που έθετε: “Κι αν η Ελλάδα είχε γίνει κι αυτή κομμουνιστική; Αν, αντί για τις ΗΠΑ, κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή η Σοβιετική Ένωση; Αν η εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 ήταν αντεστραμμένη;”

Τώρα με τον “Στρατιώτη του Χριστού” ο Δημήτρης Φύσσας επιχειρεί κάτι ανάλογο, αγγίζοντας ένα θέμα της επικαιρότητας των τελευταίων ετών και προσπαθώντας να προεκτείνει τις συνιστώσες του σε μια προσπάθεια να ιχνηλατήσει το θρησκευτικό πλέγμα που τυλίγει την ελληνική κοινωνία και την εξάρτησή της από αυτό. Όλα αυτά ίσως ακούγονται σπουδαιοφανή, αλλά δεν είναι. Ο προβληματισμός στο βιβλίο είναι διάχυτος, αλλά όχι αποτρεπτικός. Πώς ξεκινάει το βιβλίο; “Όπως όλοι ξέρουμε, το καλοκαίρι του 2007 ο θρησκόληπτος και ελαφρώς ανισόρροπος θεολόγος Συμεών Συντυχάκης δολοφόνησε στη Σίφνο τον Κώστα Σημίτη, πρώην πρωθυπουργό της Ελλάδας, επειδή ο τελευταίος, κατά τη διάρκεια της θητείας του, είχε αφαιρέσει το θρήσκευμα από τις ταυτότητες των Ελλήνων. Ο δολοφόνος κρατούσε ημερολόγιο. Αμέσως μετά το φόνο, ο συγγραφέας το έκλεψε και τώρα το δημοσιεύει.”

Έχουμε να κάνουμε λοιπόν με ένα φανταστικό γεγονός, τη δολοφονία του Κώστα Σημίτη από έναν φανατικό και τη δημοσίευση του ημερολογίου που υποτίθεται ότι διατηρούσε ο ημίτρελος δολοφόνος. Το όλο εγχείρημα δεν είναι εξαιρετικό μόνο ως σύλληψη, αλλά και ως εκτέλεση από τον Φύσσα. Το ημερολόγιο του Συμεών Συντυχάκη είναι μια ταραγμένη γραφή, γεμάτη λάθη, ανακρίβειες, θρησκευτικές κορώνες και επιτηδευμένα χαοτική γλώσσα, που σε άλλα σημεία προκαλεί την κοινή λογική και σε άλλα σημεία προκαλεί αβίαστα γέλιο. Έχει πολλαπλές αναφορές σε γεγονότα της επικαιρότητας, όπως τις πυρκαγιές, το ναυάγιο του Sea Diamond και την ασθένεια του μακαριστού Αρχιεπισκόπου, ενώ τα σχόλια του Φύσσα σε επιλεγμένα σημεία του “ημερολογίου” είναι εξόχως δηκτικά.

Διατήρησα ορισμένες ενστάσεις ως προς την έμμεση διατύπωση ακραίων θέσεων και καταιγιστικών βολών εναντίον προσώπων, αλλά οπωσδήποτε πρέπει να το διαβάσετε για να σχηματίσετε ολοκληρωμένη γνώμη. Η δια μέσου φερέφωνου έκφραση αντίστροφων απόψεων του Φύσσα είναι αναμφίβολα όσο φανατισμένη, τόσο και άξια προσοχής. Είμαι βέβαιος ότι δεν θα το μετανιώσετε είτε συμφωνήσετε με τις απόψεις του συγγραφέα, είτε όχι. Θα το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία με το ξεχωριστό άλικο εξώφυλλό του να δίνει το στίγμα όσων θα διαβάσετε στις διακόσιες πενήντα σελίδες του.

20 Νοεμβρίου- Σκοτώστε τον Ρόμελ


Για τον σημερινό συγγραφέα θα μπορούσα να αρχίσω γράφοντας κάτι τετριμμένο, δηλαδή ότι δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Εγώ πάντως θα πω μερικά λόγια, κυρίως γιατί είναι ένας από τους αγαπημένους μου.

Ο Αμερικάνος Στίβεν Πρέσφιλντ έγραψε ιστορία μπορεί να πει κάποιος με το συγκλονιστικό, επικό μυθιστόρημά του "Οι Πύλες της Φωτιάς", το οποίο είχε ως θέμα τη μάχη των Θερμοπυλών- θέμα διαχρονικά δημοφιλές.

Μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα "Οι Πύλες της Φωτιάς" έκαναν εκατομμύρια πωλήσεις σε όλον τον κόσμο, ενώ και στην Ελλάδα αγκαλιάστηκε από το σύνολο του αναγνωστικού κοινού. Επίσης η κριτική το υποδέχθηκε ως ένα από τα αρτιότερα ιστορικά μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ και ως ένα από τα πιο άμεσα και μεστά λογοτεχνικά αναγνώσματα που παρουσιάστηκαν τα τελευταία χρόνια. Όπως ανέφερα στην Ελλάδα πέτυχε αλλεπάλληλες εκδόσεις φτάνοντας τον αριθμό ρεκόρ των 150.000 πωλήσεων και εξακολουθώντας να βρίσκεται μετά από χρόνια ψηλά στις επιλογές των αγοραστών. Εκείνο το βιβλίο έγραφε χαρακτηριστικά στο εξώφυλλο "Ο Στίβεν Πρέσφιλντ δεν ήταν στις Θερμοπύλες το 480 π.Χ. αλλά όταν τελειώσετε το βιβλίο θα αισθάνεστε ότι εσείς ήσασταν", σχόλιο διόλου υπερβολικό, το οποίο αντικατοπτρίζει πολύ εύστοχα τον απόηχο που αφήνουν οι σελίδες του.

Μετά τις Πύλες της Φωτιάς ακολούθησαν κι άλλα ιστορικά μυθιστορήματα του Πρέσφιλντ τα οποία διαδραματίζονταν στην αρχαία Ελλάδα, προφανώς τον αγαπημένο του καμβά για ιστορίες. Στα βιβλία του μίλησε με γλαφυρότητα, ρεαλισμό και ιστορική ακρίβεια για τις Αμαζόνες, τον Αλκιβιάδη, τον Μέγα Αλέξαναδρο και την περίφημη "Ματωμένη Εκστρατεία" του τελευταίου στο Αφγανιστάν. Τώρα ο συγγραφέας επιστρέφει με ένα ακόμα ιστορικό μυθιστόρημα, επιλέγοντας αυτή τη φορά να αλλάξει ριζικά τη θεματολογία του και να στραφεί σε μία ιστορική περίοδο, που παραδοσιακά έλκει το ενδιαφέρον των σύγχρονων αναγνωστών ιστορίας. Μιλάω φυσικά για τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, για τον οποίο παρότι έχουν γραφτεί χιλιάδες βιβλία με αναλύσεις, θεωρίες και καταγραφές, τα θέματα μοιάζουν να είναι αστείρευτα και πάντοτε γοητευτικά.

Μιλάω λοιπόν για το "Σκοτώστε τον Ρόμελ" το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση Βασιλικής Κοκκίνου, με το οποίο ο Πρέσφιλντ φιλοδοξεί να αναψηλαφίσει μία ταραγμένη εποχή στα μέσα του πολέμου. Φθινόπωρο 1942. Οι λεγεώνες του Χίτλερ σαρώνουν την Ευρώπη. Η Γαλλία έχει παραδοθεί. Ο Τσόρτσιλ είναι απομονωμένος. Στη Βόρεια Αφρική, ο Ρόμελ και τα Πάντσερ του έχουν τρέψει σε φυγή τη βρετανική Όγδοη Στρατιά και ετοιμάζονται να καταλάβουν την Αίγυπτο, το Σουέζ και τις πετρελαιοπηγές της Μέσης Ανατολής. Κι ενώ η έκβαση του πολέμου είναι αμφίρροπη, οι Βρετανοί συλλαμβάνουν ένα απελπισμένο σχέδιο: στέλνουν μια μικρή, κινητή μονάδα με βαρύ οπλισμό πίσω από τις γερμανικές γραμμές, για να καταφέρει το χτύπημα που θα σταματούσε την προέλαση του Άφρικα Κορπς.

Ο Πρέσφιλτ υπογράφει ένα βιβλίο με θέμα μια ιστορία του Β΄ Π.Π. βασισμένη στα αληθινά κατορθώματα της Long Range Desert Group. Αφηγείται με τρόπο μοναδικό τη διορατικότητα, την ευκινησία και την τόλμη αυτής της εκπληκτικής ιστορικής μονάδας κομάντο, περιγράφει λεπτομερώς τις τακτικές, τον οπλισμό και τις ειδικές ικανότητες που απαιτούνται για μάχη κάτω από τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες της ερήμου και, συνδυάζοντας την ιστορική ακρίβεια με τις συναρπαστικές σκηνές μάχης και με το ψυχογράφημα των ηρώων του, δημιουργεί μια ιστορία που καθηλώνει.

Το "Σκοτώστε τον Ρόμελ" κυκλοφόρησε πολύ πρόσφατα στην Αμερική (άνοιξη του 2008), τα κινηματογραφικά δικαιώματα εξασφάλισε η Walt Disney και θα το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία έναντι 19 ευρώ.

13 Νοεμβρίου- Σελίδα για άλλες σελίδες


Ακόμα μία μέρα του Νοέμβρη και φαντάζομαι είναι αρκετά παγωμένη για να μας κάνει να φορέσουμε γάντια, κασκόλ και να τυλιχτούμε σφιχτά στα παλτά μας. Μπορεί, όμως και η πρόβλεψή μου να είναι λανθασμένη και ο ήλιος να προσφέρει απλόχερα μερικές ακόμα μέρες για βόλτες στο μώλο.

Όπως διαβάσατε, ξεκίνησα με ήρεμους ρυθμούς σήμερα και μάλλον σε παρόμοιο μήκος κύματος σκοπεύω να συνεχίσω. Γενικά αν ψάχνετε ιδέες για το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσετε, μπορείτε να επισκεφτείτε και το ιστολόγιο της στήλης στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://giannis-pliotas.blogspot.com/ όπου θα βρείτε όλα τα άρθρα των προηγούμενων εβδομήντα εβδομάδων που μετράω ενταγμένος στο δυναμικό της Epirus Press. Επίσης αν ενδιαφέρεστε να αναζητήσετε περισσότερες πληροφορίες για θέματα λογοτεχνικού ενδιαφέροντος τότε στη χρηστική διεύθυνση

http://aboutbooks.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=258&Itemid=118, θα βρείτε συγκεντρωμένες τις διευθύνσεις διαφόρων άλλων πολύ ενδιαφερόντων λογοτεχνικών ιστολογίων και των προσωπικών σελίδων πολλών συγγραφέων. Ενδιαφέρον έχει και η σελίδα www.ekebi.gr, η σελίδα του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, του φορέα δηλαδή ο οποίος διαχειρίζεται στη χώρα μας σχεδόν όλα τα θέματα που αφορούν το βιβλίο. Εκεί μπορείτε να ενημερώνεστε για εκδόσεις, εκδηλώσεις, νέα και τα διάφορα προγράμματα σχεδιασμένα για την προώθηση της λογοτεχνίας, όπως για παράδειγμα τις Λέσχες Ανάγνωσης.

Για όσους δεν διάβαζαν τη στήλη από την περσινή σεζόν, θυμίζω ότι που και που συστήνομαι ως συγγραφέας, έχοντας στο ενεργητικό μου δύο μυθιστορήματα που κυκλοφόρησαν φέτος από τις εκδόσεις Λιβάνη. Με αυτή την ιδιότητα, λοιπόν θα ήθελα να σας προσκαλέσω στην παρουσίαση των δύο πρώτων βιβλίων του “Βασιλείου της Αράχνης”, ενός ψευδομεσαιωνικού κόσμου τον οποίο δημιούργησα για να με βοηθήσει να καταγράψω έναν πολυετή φανταστικό πόλεμο, ο οποίος έχει προεκτάσεις στην πραγματική ανθρώπινη ιστορία. Η παρουσίαση θα γίνει την Τετάρτη που μας έρχεται (19 του μηνός) και ώρα 7 μμ. Η εκδήλωση λαμβάνει χώρα στο Συνεδριακό Κέντρο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων (στη Στοά Σάρκα) σε συνεργασία με την αλυσίδα βιβλιοπωλείων Παπασωτηρίου. Για τα βιβλία θα μιλήσει ο κύριος Σταύρος Σταύρου, ενώ αποσπάσματα θα διαβάσουν η Ευαγγελία και Ιωάννα Γιαννάκη. Θα ήταν μεγάλη χαρά δική μου και των διοργανωτών αν παρευρεθείτε στην εκδήλωση για να ακούσετε κάποια πράγματα για τα βιβλία, να γνωριστούμε και να συζητήσουμε. Αν θέλετε να μάθετε περισσότερα μπορείτε να δείτε και το επίσημο ιστολόγιο των βιβλίων στο http://kingdomofarachnida.blogspot.com/ ή να αναζητήσετε το σχετικό event στο facebook.

5 Νοεμβρίου- Οι Αλήθειες των Άλλων


Μία ακόμα φθινοπωρινή μέρα και για σήμερα θα κάνουμε μία βόλτα στα βιβλιοπωλεία για να χαζέψουμε τις βιτρίνες και να δούμε δύο βιβλία με ουσιαστικό περιεχόμενο, που πιστεύω ότι θα μας απασχολήσουν το προσεχές χρονικό διάστημα.

Ξεκινάμε βέβαια με το νέο βιβλίο του Νίκου Θέμελη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος. Ο Νίκος Θέμελης υπήρξε επί σειρά ετών σύμβουλος του πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη και πριν από λίγα χρόνια κατάφερε να ταράξει τα εκδοτικά δεδομένα και να επιτύχει εκατοντάδες χιλιάδες πωλήσεις με την τριλογία του “Αναζήτηση”, “Αναλαμπή”, “Ανατροπή”. Και αυτό δεν ήταν εξόχως σημαντικό μόνο επειδή απέδειξε ότι η λογοτεχνία στην Ελλάδα μπορεί να είναι εμπορική, αλλά κυρίως επείδη φάνηκε περίτρανα ότι η λογοτεχνία στη χώρα μας μπορεί να είναι ποιοτική και παράλληλα να προελκύσει το ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας του αναγνωστικού κοινού. Μετά λοιπόν την “άτυπη” τριλογία του και δύο ακόμα βιβλία (“Για μια συντροφιά ανάμεσά μας” και “Μια ζωή δυο ζωές”) ο Νίκος Θέμελης επιστρέφει για να αφηγηθεί της “Αλήθειες των Άλλων” και επιχειρεί να αγγίξει ένα ευαίσθητο θέμα, όπως πάντα με τη χροιά του χρονογραφήματος. Στο βιβλίο με το χαρακτηριστικό εξώφυλλο θα διαβάσετε για την προσπάθεια την παραίτηση, τη νίκη και την ήττα, τη διάψευση και τον συμβιβασμό. Λονδίνο, Αϊβαλί, Μυτιλήνη, Κομοτηνή, Αθήνα από δεκαετία σε δεκαετία και μέχρι την καρδιά του 20ού αιώνα. Μένει να δούμε την αποδοχή που θα έχει από το κοινό.

Εξαιρετικά δημοφιλής είναι στη χώρα μας και η Victoria Hislop, η Βρετανίδα συγγραφέας ενός βιβλίου που την περασμένη σεζόν πούλησε (και εξακολουθεί να πουλάει) πολύ. Μετά λοιπόν το “Νησί”, που είχε θέμα ελληνικού ενδιαφέροντος, η Hislop υπογράφει τον “Γυρισμό”. Σύμφωνα με την περιγραφή: “Τα καλντερίμια της Γρανάδα αντηχούν μουσική και μυστικά. Η Σόνια θα γευτεί τη μυρωδιά της πόλης, παρασυρμένη σε ένα ταξίδι στην Ισπανία από τη μεγάλη της αγάπη, το χορό. Τα βήματά της θα την οδηγήσουν σε ένα γραφικό καφέ, όπου η μαγεία του χώρου και των φωτογραφιών του θα την ταξιδέψουν στο ιστορικό παρελθόν της πόλης. Την καρδιά της Σόνια θα κλέψει η ιστορία της οικογένειας Ραμίρεζ που χωρισμένη από την πολιτική και την τραγωδία του Ισπανικού Εμφυλίου θα βρεθεί πολλές φορές μπροστά σε διλήμματα και επικίνδυνες καταστάσεις.”

Υπάρχουν ανεκπλήρωτοι έρωτες και κρυμμένα μυστικά και λογικά θα έχει εξίσου θερμή υποδοχή στη χώρα μας. Εγώ μόνο να θυμίσω ότι για το “Νησί” της απονεμήθηκε το βρετανικό βραβείο του Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα για το 2007, τα δικαιώματά του πουλήθηκαν σε ούτε λίγο ούτε πολύ 17 χώρες, ενώ κυριάρχησε για 24 βδομάδες στο Βρετανικό τοπ 10 με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 850.000 αντίτυπα.


23 Οκτωβρίου- Πικρά Κεράσια


Αυτή την εβδομάδα δεν έχω μια απλή πρόταση για βιβλίο, αλλά εντυπώσεις από μια παρουσίαση που έγινε την Παρασκευή που μας πέρασε στο βιβλιοπωλείο της αλυσίδας Παπασωτηρίου στην Πάτρα. Έδωσα το παρόν σε μια πολύ ζεστή συγκέντρωση που σφραγίστηκε απ' την προσωπικότητα του πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα Δημήτρη Αλεξίου. Μάθαμε πολλά και ενδιαφέροντα για το βιβλίο “Πικρά Κεράσια”, ένα μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες απ' τις εκδόσεις Διόπτρα και πολύ σύντομα κατάφερε να φτάσει μέχρι την τέταρτη έκδοσή του.

Ο Δημήτρης Αλεξίου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1974. Η καταγωγή του είναι από το Αγρίνιο και τη Σκύρο. Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή Αθηνών, όπου σπούδασε Νομικές Επιστήμες, το 1995. Παράλληλα διατέλεσε μέλος, Πρόεδρος και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Ομίλου Ελληνικών Λαϊκών Χορών "Ελένη Τσαούλη", από το 1991 έως το 2005, διδάσκοντας ελληνικούς χορούς και συμμετέχοντας σε εκπαιδευτικά προγράμματα σε θέματα της ελληνικής λαϊκής παράδοσης για παιδιά δημοτικού σχολείου. Είναι δικηγόρος και ζει στην Αθήνα με την επίσης δικηγόρο σύζυγο του Κάρυ Αερικού και τις δυο τους κόρες.

Υποθέτω θα αναρωτιέστε κι εσείς αν υπάρχουν πικρά κεράσια και η απάντηση είναι ότι υπάρχουν, αλλά μόνο συμβολικά μέσα στα λογοτεχνικά πλαίσια της μυθοπλασίας του συγγραφέα. Όπως είπε ο ίδιος χαρακτηρίζει “πικρά κεράσια” ορισμένες αναμνήσεις, έντονα βιώματα που έχουν αφήσει γεύση μάλλον στυφή στις σκέψεις μας, αλλά που δεν κάθε περίπτωση δεν μπορούμε να αγνοήσουμε γιατί είναι κομμάτι του εαυτού μας. Ακόμα κι αν τα ξεχάσουμε τα πικρά κεράσια επανέρχονται στα όνειρά μας και μας υπενθυμίζουν θλιβερά όσα παρήλθαν και όσα θα έλθουν.

Η υπόθεση του βιβλίου ακολουθεί τη ζωή μίας γυναίκας με το παράξενο όνομα Πλουσία, μιας γυναίκας που γεννήθηκε το 1919 στη Σμύρνη με την είσοδο του ελληνικού στρατού και που όλα τα κομβικά σημεία της πολυτάραχης ζωής της συνέπεσαν με κομβικά σημεία της ιστορίας της χώρας μας. Όπως διευκρίνισε ο κύριος Αλεξίου, το βιβλίο του δεν είναι ούτε ιστορικό μυθιστόρημα, ούτε πολύ περισσότερο χρονογράφημα. Άλλωστε στο σημείο όπου διαφοροποιείται με τα υπόλοιπα δεκάδες βιβλία παρόμοιας θεματολογίας είναι ότι δεν βάζει τους ήρωές του να έχουν φανταστικούς διαλόγους με ιστορικά πρόσωπα και ούτε περιγράφει με γλαφυρό τόπο καταστροφές και θριάμβους του έθνους. Είναι ένα σύγχρονο νεοελληνικό παραμύθι, μια ιστορία ευαίσθητη, μες στην οποία ο αναγνώστης καλείται να αναπτύξει μια προσωπική σχέση με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα της Πλουσίας και να ρίξει μια ματιά στα περασμένα μέσα από το βλέμμα της. Και όπως αποκάλυψε είναι επίσης κάτι που ξεκίνησε να γράφει για να διαβάζει η γυναίκα του μια δύσκολη στιγμή της ζωής της.

Αν θέλετε κι εσείς να διαβάσετε μια ιστορία ανθρώπινη τα “Πικρά Κεράσια” νομίζω θα είναι η ιδανική σας συντροφιά για τις επόμενες μέρες.

16 Οκτωβρίου- Μοριακή Γαστρονομία


Σήμερα δεν υπάρχει πολύς χρόνος, άρα θα ξεφυλλίσουμε ένα ενδιαφέρων δελτίο τύπου που μου έστειλαν από τις εκδόσεις Πατάκη. Πρόκειται για ένα μείγμα επιστήμης και μαγειρικής και το έχει γράψει ο Γάλλος με το παράξενο όνομα Herve This.

Ο Hervé This είναι φυσικοχηµικός στο Εθνικό Ινστιτούτο Γεωπονικών Ερευνών (INRA) της Γαλλίας και στο Collège de France. Ιδρυτής, µαζί µε τον Nicholas Kurti, του κινήµατος της µοριακής γαστρονοµίας, έχει γίνει ευρύτατα γνωστός, καθώς µάλιστα συνεργάζεται και µε το Γάλλο –βραβευµένο µε τρία αστέρια Michelin– σεφ Pierre Gagnaire. Στο ενεργητικό του έχει µια σειρά δραστηριοτήτων, που περιλαµβάνουν σεµινάρια, διαλέξεις, ερευνητικό έργο, δηµοσιεύσεις, συµµετοχή σε επιστηµονικές επιτροπές, συγγραφή βιβλίων. Συνεργάζεται επίσης και µε το Pour la Science, τη γαλλική έκδοση του Scientific American.

«Για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ένα βιβλίο έρχεται να μας αποκαλύψει τα μυστικά της μοριακής γαστρονομίας και να λύσει τις παρεξηγήσεις γύρω από αυτήν. Η μοριακή γαστρονομία δεν είναι ένα μαγειρικό στιλ, όπως οι περισσότεροι νομίζουμε, ούτε μια περαστική μόδα από γαστρονομικούς αφρούς και φούσκες. Δεν είναι τίποτα περισσότερο από την επιστημονική κατανόηση της γαστρονομίας• την εξήγηση των φαινομένων –φυσικοχημικών και βιολογικών– που αφορούν το φαγητό.

Η γνώση αυτή μπορεί βεβαίως να μας βοηθήσει να αναπτύξουμε νέες τεχνικές ή να δημιουργήσουμε ασυνήθιστες γεύσεις, όμως από την άλλη μεριά μας επιτρέπει να τελειοποιήσουμε απλές, καθημερινές συνταγές: Μπορεί η κατάκτηση της τεχνικής να εκφράζεται δημιουργικά σε έναν αφρό αγγουριού, αλλά είναι αυτή που μας επιτρέπει να πετύχουμε την τέλεια μαγιονέζα. Έτσι, το βιβλίο Μοριακή γαστρονομία – Κατσαρόλες και δοκιμαστικοί σωλήνες δεν περιέχει συνταγές μαγειρικής αλλά επιστημονικές εξηγήσεις και αναλύσεις, παρουσιασμένες με ευχάριστο τρόπο μέσα από μια σειρά μικρών ερωτημάτων, συχνά διασκεδαστικών: Έχει άλλη γεύση το φαγητό όταν το μασάμε γρήγορα απ’ ό,τι όταν το μασάμε αργά; Πώς μπορεί, όταν βράσουμε ένα αυγό, ο κρόκος να παραμείνει στο κέντρο του; Πώς θα τηγανίσουμε σωστά τις πατάτες;

Το βιβλίο Μοριακή γαστρονομία – Κατσαρόλες και δοκιμαστικοί σωλήνες φιλοδοξεί όχι μόνο να λύσει την παρεξήγηση περί μοριακής γαστρονομίας, αλλά να φέρει στη χώρα μας αυτό που ήδη κατακτούν σε άλλες χώρες: την επιστημονική επανάσταση στη γαστρονομία. Την ελληνική μετάφραση του βιβλίου έχει κάνει η Αναστασία Μωράκη και την επιμελήθηκε ο γνωστός κριτικός εστιατορίων Επίκουρος, ο οποίος στον πολύ ενδιαφέροντα πρόλογό του παραθέτει σημαντικές πληροφορίες γύρω από το κίνημα της μοριακής γαστρονομίας. Η έκδοση, αυτή εκτός από το γλωσσάρι επιστημονικών όρων του συγγραφέα, περιέχει και ένα μικρό χημικό βοήθημα γραμμένο από τη μεταφράστρια, έτσι ώστε κάθε αναγνώστης με ή χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις να μυηθεί στα μυστικά της μοριακής γαστρονομίας.»

Αυτά. Αν σας έπεισαν όσα διαβάσατε ή αν ενδιαφέρεστε για την εργαστηριακή ανάλυση του σουφλέ τότε αναζητήστε τη «Μοριακή Γαστρονομία» σε όλα τα βιβλιοπωλεία.

Τρίτη 4 Νοεμβρίου 2008

9 Οκτωβρίου- Πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει


Έχετε βρεθεί στη δύσκολη θέση μιλήσετε για τον Ντοστογιέφκσι χωρίς να έχετε δει ούτε εξώφυλλο απ’ τα βιβλία του; Ίσως ήσασταν σε μία συζήτηση, όπου όλοι αναλύουν το τελευταίο βιβλίο του Θέμελη κι εσάς απλά κάτι σας λέει το όνομα; Στη σημερινή παρουσίαση έχω τη λύση. Θα χρειαστεί να διαβάσετε μόνο ένα βιβλίο και θα ισοδυναμεί με χίλια, παραφράζοντας την κλασική κινέζικη παροιμία. Πρόκειται για το εμπνευσμένο «Πώς να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει» του Γάλλου Bayard Pierre, που τάραξε αναγνωστικές συνειδήσεις στην Γαλλία, πουλώντας χιλιάδες αντίτυπα. Το βιβλίο κυκλοφόρησε τον Ιούνιο και στα ελληνικά από τις εκδόσεις Πατάκη και θέτει διάφορες ενδιαφέρουσες, ιδιαιτέρως ειρωνικές ερωτήσεις.

Πόσοι από τους σημερινούς καλλιεργημένους αναγνώστες έχουν διαβάσει τα αριστουργήματα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας; Πόσοι έχουν διαβάσει ενδελεχώς το "Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο" του Προυστ ή έχουν ολοκληρώσει τον "Οδυσσέα" του Τζόυς; Πόσοι καθηγητές ιταλικής, αγγλικής ή αρχαίας ελληνικής φιλολογίας έχουν διαβάσει από την αρχή ως το τέλος τα κλασικά έργα που διδάσκουν στους φοιτητές τους. όπως την "Κόλαση" του Δάντη, τον "Απολεσθέντα παράδεισο" του Μίλτον ή την "Ιλιάδα" του Ομήρου; Ελάχιστοι, διατείνεται ο Pierre Bayard μολονότι μπορούν θαυμάσια, όπως και ο ίδιος, να μιλούν γι' αυτά, διατυπώνοντας μάλιστα ενδιαφέρουσες απόψεις για τη μορφή και το περιεχόμενο τους.

Αναλύοντας με μεγάλη πειστικότητα περιστάσεις στις οποίες είμαστε αναγκασμένοι να μιλάμε για βιβλία που δεν έχουμε διαβάσει, ο Γάλλος συγγραφέας, αντλώντας από την προσωπική του εμπειρία, μας προσφέρει μια σειρά από συμβουλές που μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε δραστικά αυτό το πρόβλημα "επικοινωνίας" και να στοχαστούμε με μεγαλύτερη διαύγεια και ειλικρίνεια γύρω από τη δραστηριότητα της ανάγνωσης και τη σημασία της. Τελικά, αξία δεν έχει μόνο το βιβλίο, αλλά και ο πολιτισμικός του αντίκτυπος, το ειδικό βάρος που έχει στο πλαίσιο της κουλτούρας της εποχής του. Μπορεί να μην έχουμε διαβάσει όλα τα βιβλία για τα οποία μιλάμε, γνωρίζουμε όμως ότι χωρίς αυτά θα ήμασταν φτωχότεροι· επομένως, έστω και με αυτόν τον τρόπο τους παραχωρούμε εξέχουσα θέση στη ζωή μας.

Ποιο είναι το μότο του βιβλίου: «Je ne lis jamais un livre dont je dois ecrire la critique; on se laisse tellement influencer» ή στα ελληνικά: «Δεν διαβάζω ποτέ το βιβλίο που πρόκειται να παρουσιάσω. Η ανάγνωσή του με προκαταλαμβάνει.» Ε μετά απ’ όλα αυτά δεν νομίζω ότι χρειάζεται να αναρωτηθείτε αν το διάβασα πριν σας το παρουσιάσω και σας το προτείνω. Θα ήταν ηθική απάτη αν το είχα κάνει.

Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2008

2 Οκτωβρίου- Ερημιά στο βλέμμα τους


Αν και ακούγεται ίσως λίγο υπερβολικό, στην πραγματικότητα είναι όντως μεγάλη μου τιμή να παρουσιάσω σήμερα το βιβλίο “Ερημιά στο βλέμμα τους” του Κώστα Λογαρά, το οποίο κυκλοφόρησε φέτος από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Επιπλέον ο ευγενέστατος συγγραφέας δέχτηκε με χαρά να παραχωρήσει στην Μπρίζα μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη, την οποία θα διαβάσετε παρακάτω.
Ο Κώστας Λογαράς γεννήθηκε στην Πάτρα το 1950, έχει γράψει ποίηση και πεζό και από το 1997 συνεργάζεται ως επιφυλλιδογράφος με την εφημερίδα Τα Νέα. Έργα του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τα γαλλικά και τα γερμανικά, ενώ το “Ερημιά στο βλέμμα τους” είναι το δεύτερο μυθιστόρημά του. Αυτά, όμως είναι τα τυπικά- συνεχίζω κατευθείαν με τα πιο ουσιαστικά.
Το “Ερημιά στο βλέμμα τους” είναι ανάμεσα στα δύο καλύτερα βιβλία που διάβασα μέσα στο 2008, ένα βιβλίο που απ' τις πρώτες κιόλας σελίδες του, ζήλεψα το πανέμορφο αμάλγαμα ποιητικού λόγου και ντοπιολαλιάς. Για μένα ήταν ένα οδοιπορικό μέσα στους ανθρώπους, μια αφήγηση βίων, που αν και φαίνονται να βρίσκονται σε εντελώς διαφορετικά σημεία, αποδεικνύεται ότι είχαν παρόμοιες αφετηρίες και οι πορείες τους εν τέλει θα στροβιλιστούν προς το ίδιο σημείο. Αν έχετε συναντήσει σε τοίχους το σύνθημα “Είμαστε όλοι μετανάστες”, τότε μέχρι το τέλος θα έχετε διαπιστώσει το πραγματικό του νόημα.
Η πλοκή ξεκινάει καθώς τέσσερις Έλληνες διασχίζουν την Αμερική και με αφορμή λεπτομέρειες του κόσμου που τους περικυκλώνει, αρχίζουν να σκάβουν με τα χέρια λαγούμια στην ψυχή τους, να ανασκαλεύουν τις στάχτες του παρελθόντος και να αναζητούν χαμένα νοήματα. Συναντούν τη γηραιά μητέρα του ενός και με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 αποφασίζουν να οργανώσουν ένα ιδιότυπο αντάμωμα, πίσω στην πατρίδα. Στο δεύτερο μισό του βιβλίου οι ήρωες αλλάζουν σκηνικό και από τα φαράγγια ανάμεσα στους πολύπλοκους ουρανοξύστες, μεταφέρονται σε ένα απομονωμένο -τους μη καλοκαιρινούς μήνες- χωριό της Πελοποννήσου.
Το “Ερημιά στο βλέμμα τους” είναι ένα κράμα φιλοσοφικής αναζήτησης και σύγχρονου προβληματισμού, μια ιστορία πολύ αληθινή και οικεία. Ο αναγνώστης καλείται να ακολουθήσει τις ενδοσκοπήσεις των ηρώων και κλέβοντας λίγο χρόνο από την ταχύτητα της καθημερινότητας, να τους μιμηθεί. Συνηθίζω να χωρίζω τα βιβλία που διαβάζω σε τρεις κατηγορίες. Αυτά που δεν θα ήθελα να γράψω, αυτά που θα μπορούσα να γράψω και αυτά που θα ήθελα να είχα γράψει. Αναμφίβολα το βιβλίο του Κώστα Λογαρά ανήκει στην τελευταία κατηγορία. Αξίζει να το κάνετε κτήμα σας: δεν θα κερδίσετε σε εικόνες δράσης, αλλά εγρήγορση στα ανθρωπιστικά αντανακλαστικά σας. Και ίσως ανακαλύψετε αφορμές για τη δική σας περιπλάνηση.

1 Πόσοι γύρω μας διαβάζουν;
Ζούμε στην εποχή της εικόνας. Ο εικονιστικός λόγος έχει, μοιραία λόγω τηλεόρασης, αντικαταστήσει σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό τον γραπτό λόγο. Παρόλα αυτά τόσο η αγορά του βιβλίου όσο και η πληθώρα των τίτλων είναι εντυπωσιακά μεγαλύτερη απ’ όσο στο παρελθόν. Όμως έχει μεγάλη σημασία και «τι» διαβάζουμε και «πώς». Και αυτές οι συνιστώσες έχουν να κάνουν με την ποιότητα της ίδιας γραφής καθώς και του τρόπου ανάγνωσης• και οι δύο αυτοί παράγοντες, για τους οποίους έχω πολύ μεγάλα ερωτηματικά, διαφοροποιούν το αποτέλεσμα.

2. Γράφετε για προσωπική ευχαρίστηση ή για να αφήσετε ένα δίδαγμα στον αναγνώστη;
Γράφω για να επικοινωνήσω με τον αναγνώστη, κι αυτό είναι η ευχαρίστησή μου. Κατά τα άλλα, η διαδικασία της γραφής είναι οχληρή, κοπιαστική και βασανιστική. Πάντως, κάθε φορά που πιάνω το μολύβι στο χέρι για να γράψω, έχω στο μυαλό μου έναν στόχο τον οποίο υπηρετώ• οπωσδήποτε κάτι θέλω να πω και προς αυτήν την κατεύθυνση κατατείνω συνεχώς.

3. Η διακίνηση αρχείων μέσω του Internet μπορεί να επηρεάσει τον χώρο του βιβλίου;
Σίγουρα. Το διαδίκτυο είναι το προσφιλέστερο μέσο επικοινωνίας για τους νέους ανθρώπους. Η πρόσβαση σε αρχεία, σε κείμενα είναι εύκολη, ευχάριστη αρκεί να βρεθεί ο κατάλληλος τρόπος να γίνει η ύλη του διαδικτύου ελκυστική.

4. Υπάρχουν κατώτερα είδη λογοτεχνίας;
Ναι, οπωσδήποτε. Και αυτά τα απαξιωμένα είδη της «λογοτεχνίας» εξαρτώνται από τη γλώσσα που χρησιμοποιούν-- όχι, φυσικά, από το θέμα τους. Εννοώ την προχειρότητα στη γραφή, την ευκολία που αναπαράγει στερεότυπα και προβάλλει το ψέμα : το ψεύτικο συναίσθημα, το δήθεν βίωμα, τα κλισέ ενός ανόητου life style που εξαπατά τον αναγνώστη και ευτελίζει το αίσθημά του αλλά και το αισθητικό του κριτήριο.

5. Η ‘Ερημιά στο βλέμμα τους» είναι οδοιπορικό στο χρόνο ή στις ανθρώπινες ψυχές;
Είναι μια καταβύθιση στην ανθρώπινη ψυχή. Στον άνθρωπο όποιας εθνικότητα, χρόνου, χώρου ή καταγωγής. Διαπραγματεύεται το θέμα της μετανάστευσης αλλά και επιδιώκει να δείξει ότι οι άνθρωποι είμαστε -- περισσότερο από οτιδήποτε-- μετανάστες μέσα μας. Αποξενωμένοι από τον εαυτό μας. Υπ’ αυτή την έννοια, όλος ο κόσμος είναι μία εν δυνάμει ξενιτιά.
Υπάρχει άραγε στέρεος τόπος, πουθενά ; ‘Υπάρχει λέει η ηρωίδα μου. Είναι το αναπαλλοτρίωτο μέσα μας. «Όλος ο κόσμος – θα πει η ηρωίδα - είναι μία ξενιτιά. Και μόνο η ψυχή του ανθρώπου μένει ίδια. Άμα το θέλει ναι, μένει η ίδια».

6. Ο παραλληλισμός των Ελλήνων μεταναστών με τους Αλβανούς , θα μπορούσε να προεκταθεί στην Πάτρα του 2008;
Η Πάτρα είναι ένα πέρασμα μεταναστών προς τη Δύση. Ανέκαθεν και, κυρίως, σήμερα . Η πόλη μου εγκαταλελειμμένη στη μοίρα της από την επίσημη πολιτεία ζει, κοντά δεκαπέντε χρόνια, το δράμα των μεταναστών. Το δράμα των ανθρώπων που μοχθούν για μια καλύτερη μοίρα. Υπάρχει πολύς πόνος, μεγάλη εκμετάλλευση της ανθρώπινης δυστυχίας. Ναι, βλέπω στο δικό τους δράμα τη μοίρα των Ελλήνων μεταναστών που, μετά τον πόλεμο, πήραν τους δρόμους αναζητώντας την τύχη τους στους ξένους τόπους. Κι αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε ως λαός.

7. Είναι πραγματικοί οι ήρωες του μυθιστορήματός σας;
Όχι, δεν είναι πραγματικοί. Έχω ταξιδέψει σε όλους τους τόπους οι οποίοι αναφέρονται στο μυθιστόρημά μου, ξέρω τι περιγράφω, έχω ερευνήσει το θέμα μου και έχω στο μυαλό μου πρότυπα των ηρώων μου, αλλά οι λογοτεχνικοί μου ήρωες είναι εντελώς επινοημένοι.

8. Το επόμενο βιβλίο σας;
Είναι πολύ νωρίς ακόμα για το επόμενο μυθιστόρημα. Ένας συγγραφέας πρέπει να ζει για μεγάλο χρονικό διάστημα στη σιωπή και την περισυλλογή. Όπου ανανεώνεται και όπου εκεί κυοφορούνται οι ιδέες και το πρωτογενές υλικό του. Ίσως, όμως εκδοθούν την επόμενη χρονιά επιλεγμένες επιφυλλίδες μου, οι οποίες έχουν ήδη δημοσιευτεί στην εφημερίδα τα ΝΕΑ, από το 1997 έως τα σήμερα.

25 Σεπτεμβρίου- Το απόκρυφο χειρόγραφο του Σαίξπηρ


Πλησιάζει σιγά σιγά το μεγαλύτερο γεγονός της χρονιάς στο χώρο του βιβλίου, το Φεστιβάλ της Φρανκφούρτης που όπως κάθε χρόνο θα προσελκύσει τα βλέμματα εκδοτικών οίκων απ’ όλο τον κόσμο. Εκεί υπογράφονται οι μεγαλύτερες συμφωνίες και μέσα απ’ τις συζητήσεις των manager προδιαγράφονται τα μεγάλα best seller της επόμενης χρονιάς. Αν είστε εκεί κοντά, λοιπόν, μην το χάσετε. Ξεκινάει στις 15 Οκτώβρη.
Στα δικά μας και ξεδιαλέγοντας τα mail με δελτία τύπου που ήρθαν τον τελευταίο καιρό, ξεχώρισα μία νέα σειρά σημαντικών ξένων λογοτεχνών, η οποία μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ψυχογιός. Γενικά ο συγκεκριμένος εκδοτικός οίκος έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με το marketing μέσω του διαδικτύου προσπαθώντας να προσελκύσει νέους αναγνώστες, αλλά και να οργανώσει μία μεγάλη μερίδα τους που είναι πιστοί φίλοι του. Ανάμεσα σε άλλα ήταν από τους πρώτους με πολύ οργανωμένο φόρουμ, έχει ενθαρρύνει τους συγγραφείς του διατηρούν τα δικά τους, πολύ οργανωμένα ιστολόγια, ενώ αν θέλετε να είστε ενημερωμένοι για τα τελευταία νέα και τις επικείμενες παρουσιάσεις δεν έχετε παρά να γίνετε μέλη στο σχετικό group στο facebook.
Πάμε, όμως στα βιβλία. Πρώτο της σειρά «Ο Συνταγματάρχης και το παιδί-βασιλιάς» του βραβευμένου Αιγύπτιου Ζιλμπέρ Σινουέ. Είναι ιστορικό μυθιστόρημα με φόντο τη νεότερη ιστορία της χώρας, στο οποίο ο Σινουέ περιγράφει τις συνθήκες γένεσης της πυριτιδαποθήκης, που ονομάζεται και Μέση Ανατολή. Ο τίτλος του βιβλίου αναφέρεται αντίστοιχα στους Νάσερ και Φαρούκ, άρα αν αυτά τα δύο ονόματα δεν σας λένε κάτι, τότε καλύτερα μην σπεύσετε να το αγοράσετε.
Επόμενο βιβλίο της σειράς είναι «Η αναφορά του Μπροντέκ» του Γάλλου Φιλίπ Κλοντέλ. Ο σαρανταεξάχρονος Κλοντέλ έχει προλάβει να αποσπάσει διάφορες βραβεύσεις στη χώρα του, ενώ το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ήταν υποψήφιο για το Βραβείο Gonocourt το 2007 και βραβεύτηκε με το Βραβείο Goncourt des Lycéens. (περισσότερα στη Wikipedia). Η «Αναφορά του Μπροντέκ» είναι κοινωνικό μυθιστόρημα, μια τοιχογραφία εποχής και ξεκινάει με τη φράση: «Ονομάζομαι Μπροντέκ και δεν ευθύνομαι για τίποτα. Οφείλω να το πω. Πρέπει να το ξέρει όλος ο κόσμος.»
Κλείνω με κάτι που και μόνο ως τίτλος ακούγεται πολύ ελκυστικό, τουλάχιστον σε όσους ασχολούνται με το είδος. Είναι «Το απόκρυφο χειρόγραφο του Σαίξπηρ» της Βρετανίδας Τζένιφερ Λι Κάρελ. Έχουμε να κάνουμε με έναν κλώνο Ντα Βίντσι. Παραμονές της πρεμιέρας του Άμλετ στο θέατρο «Σφαίρα» του Λονδίνου, η Ρόζαλιντ Χάουαρντ , εκκεντρική σαιξπηρίστρια και μέντορας της θεατρικής σκηνοθέτιδας Κέιτ Σέλτον, χαρίζει στην αγαπημένη της μαθήτρια ένα μυστηριώδες κουτί, συνοδεύοντας το δώρο της με τον ισχυρισμό ότι ανακάλυψε κάτι συγκλονιστικό. Μέσα στο κουτί, η Κέιτ θα βρει το πρώτο κομμάτι ενός σαιξπηρικού γρίφου, που θα τη ρίξει σ’ ένα θανάσιμα επικίνδυνο κυνήγι θησαυρού.

18 Σεπτεμβρίου- Στον Κήπο του Επίκουρου


Σήμερα το πρόγραμμα έχει περιήγηση στα βιβλιοπωλεία για να ξεφυλλίσουμε μερικούς τίτλους οι οποίοι έχουν ακουστεί αρκετά τον τελευταίο καιρό και συνήθως κάνουν βόλτες στα ράφια με τα ευπώλητα.
Οι εκδόσεις Άγρα κυκλοφόρησαν ακόμα ένα βιβλίο του ψυχολόγου Irvin Yalom, ο οποίος όπως αποδεικνύεται έχει αποκτήσει το δικό του σταθερό κοινό στη χώρα μας. Μετά λοιπόν τα εξαιρετικά δημοφιλή «Η θεραπεία του Σοπενάουερ», «Όταν έκλαψε ο Νίτσε» και «Η μάνα και το νόημα της ζωής», μεταφράστηκε και στη χώρα μας το «Στον κήπο του Επίκουρου», το οποίο για το περασμένο δεκαπενθήμερο κατέλαβε την πρώτη θέση των πωλήσεων στην αλυσίδα βιβλιοπωλείων «Πρωτοπορία». Κινείται στο γνωστό ύφος του συγγραφέα, έχει για υπότιτλο το «Αφήνοντας πίσω τον τρόμο του θανάτου» και απευθύνεται σε όσους θέλουν να διαβάσουν κάτι φιλοσοφημένο και λίγο δύσκολο. Η παρακάτω παράγραφος είναι απ’ το οπισθόφυλλο: «Γραμμένο με τον μοναδικό τρόπο του Ίρβιν Γιάλομ, το βιβλίο "Στον κήπο του Επίκουρου" συμπυκνώνει το έργο και την προσωπική εμπειρία μιας ολόκληρης ζωής σε μια βαθύτατα ενθαρρυντική προσέγγιση στο οικουμενικό ζήτημα της θνητότητας. Ο Γιάλομ δείχνει ότι στον πυρήνα του άγχους μας βρίσκεται συχνά ο φόβος του θανάτου. Στη συνειδητοποίηση αυτή οδηγεί πολλές φορές μια «αφυπνιστική εμπειρία» -ένα όνειρο, μια αρρώστια, μια τραυματική εμπειρία ή το γεγονός ότι γερνάμε.»
Η πολυγραφότατη Μάρω Μαμβουνάκη έχει πολλούς φανατικούς αναγνώστες όπως αποδείχθηκε και με το «Φάντασμα της αξόδευτης αγάπης», το οποίο τους τελευταίους μήνες έχει επιτύχει σημαντικές πωλήσεις. Εκδόσεις Ψυχογιός και ελπίζω να μην σας μπερδέψει (όπως εμένα) το παρακάτω απόσπασμα: «Αν στέρηση είναι να μην έχω αυτό που επιθυμώ, ανικανοποίητο είναι να έχω μεν αυτό που επιθυμώ αλλά να μη μου προσφέρει τη γεύση που περίμενα να μου προσφέρει. Η απόκτησή του να αποδεικνύεται απογοητευτική. O άνθρωπος σήμερα μαραίνεται μέσα στην εποχή του ανικανοποίητου. Κι αν, όταν στερείσαι, μπορείς να ονειρεύεσαι και να προσδοκάς, μέσα στην ανικανοποίητη καθημερινότητα, τις απανωτές απογοητεύσεις -όχι απ αυτά που δεν έχεις αλλά απ αυτά που έχεις- δεν ξέρεις πια τι ακριβώς να επιθυμήσεις.»
Κλείνω με κάτι πολύ ενδιαφέρων, την «Μικρή ιστορία του κόσμου» του Ερνστ Γκόμπριχ, που κυκλοφόρησε στις αρχές του μήνα από τις εκδόσεις Πατάκη. Ο Gombrich, ένας από τους εξέχοντες θεωρητικούς του εικοστού αιώνα, πέτυχε να αφηγηθεί την ιστορία της ανθρωπότητας, από την εποχή του λίθου ως την εποχή της πυρηνικής ενέργειας, σύντομα, περιεκτικά, αλλά και με πειστικό τρόπο. Με γλώσσα απλή και γλαφυρή ζωντανεύει την ιστορία του κόσμου, τα επιτεύγματα του ανθρώπου, τη μετάβαση από τη μία ιστορική περίοδο στην άλλη, τις σημαντικότερες προσωπικότητες και συγκρούσεις. Θυμίζει σε σύλληψη τον «Κόσμο της Σοφίας» που παρουσίασα πρόσφατα και δεν θα σας αφήσει αδιάφορους.

Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2008

11 Σεπτεμβρίου- Το σκοτεινό αγγελάκι και το δέντρο


Θα εκπαιδεύσω τη βρύση να μη στάζει

και το λεπτοδείκτη να μείνει ακίνητος.

Θα εξηγήσω στο σκύλο πως δεν είναι ανάγκη να γαβγίζει

κάθε που έρχεται η νύχτα.

Θα πείσω το ραδιόφωνο να παίζει πάντα το ίδιο τραγούδι. Μετά θα ξαπλώσω στον καναπέ και θα περιμένω.


Δεν ξέρω πόσοι από εσάς διαβάζετε ποίηση. Στατιστικά και μόνο υποθέτω λίγοι. Προσωπικά διαβάζω ελάχιστα και δυσκολεύομαι να ξεδιαλύνω μέσα μου αν αυτό που διαβάζω είναι καλό ή απλά εντυπωσιακό. Αλλά και πάλι στην ποίηση νομίζω δεν χωράει αντικειμενικότητα- τουλάχιστον όχι τόσο όσο στις υπόλοιπες μορφές λογοτεχνίας. Αν κάτι ξυπνάει συναισθήματα, τότε υπηρετεί το σκοπό του και δεν χρειάζεστε την τέλεια κατάρτιση για να το απολαύσετε.

Όπως και να 'χει πάντως έρχομαι σήμερα να προτείνω με μεγάλη μου χαρά μια ποιητική συλλογή, την οποία εμπνεύστηκε ένας φίλος μου και οι στίχοι στην αρχή αποτελούν κομμάτι της. Όσα διάβασα με άγγιξαν -ή αν προτιμάτε μου άρεσαν- και ανακάλυψα μέσα τους έναν ολότελα διαφορετικό και ταυτόχρονα πανέμορφο τρόπο σκέψης.

Είμαι τυχερός λοιπόν, που γνωρίζω τον Τηλέμαχο Τσαρδάκα ο οποίος το 2007 κυκλοφόρησε το “Σκοτεινό Αγγελάκι και το Δέντρο” από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη και φέτος ήταν υποψήφιος για το αντίστοιχο σημαντικό λογοτεχνικό βραβείο του περιοδικού “Διαβάζω”. Ο Τηλέμαχος Τσαρδάκας γεννήθηκε το 1978 στην Πάτρα και αυτή είναι η τρίτη του ποιητική συλλογή. Προηγήθηκαν το 1998 το “Αιμοσφαίριο του Ουρανού” από τις Αχαϊκές Εκδόσεις και το 2003 οι “Μικρές Μπαλάντες για Απόψε” από τον Λιβάνη.

Το “Σκοτεινό Αγγελάκι και το Δέντρο” το εξέλαβα σαν ένα μοναχικό ταξίδι σε τέσσερις πράξεις οι οποίες ονομάζονται “Τριάντα πέντε τετραγωνικά”, “Ιστορία γραμμένη με ουίσκι”, “Εμείς σε δεύτερο ενικό” και “Unhappy end”. Μέσα από τις πολύ δυνατές εικόνες που δημιουργούν οι στίχοι, ζωντανεύει ένα κομμάτι του εαυτού μας και αφού συναντηθούμε μαζί του, κλέβουμε λίγο χρόνο από την καθημερινότητα για να συζητήσουμε σαν παλιοί φίλοι. Για μένα η ανάγνωση των ποιημάτων ήταν μία τέτοια φυγή, μα νομίζω ότι καθένας θα ανακαλύψει κάτι διαφορετικό.

Αξίζει συγχαρητηρίων η εξαιρετικά καλαίσθητη και φροντισμένη έκδοση, σήμα κατατεθέν για το σύνολο των έργων του ποιοτικού εκδοτικού οίκου Γαβριηλίδη. Νομίζω ότι η αυλαία πρέπει να πέσει με τη συνέχεια και το τέλος του ποιήματος με το οποίο ξεκίνησα την παρουσίαση ώστε να ολοκληρωθεί ένας κύκλος. Το όνομά του είναι “Θα ξαπλώσω στον καναπέ και θα περιμένω”.


Σιωπηλοί αστερίες θα βυθιστούν στο ταβάνι μου.

Σύννεφα γκρίζα θα τυλίξουν τα χαλιά.

Ίσως έτσι δεν έρθει ποτέ κανένας να με επισκεφτεί.

Ίσως έτσι δεν χάσω τίποτα από αυτά που κάνουν οι άλλοι.

Ίσως έτσι να περιμένω για πάντα.

Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2008

4 Σεπτεμβρίου- Ο Κόσμος της Σοφίας


Οι διακοπές είπαμε τελείωσαν. Πάμε παρακάτω.

Είχα γενέθλια πριν λίγες μέρες και οι φίλοι μου το έψαξαν πάρα πολύ πριν καταλήξουν στα βιβλία που ήθελαν να μου πάρουν δώρο. Συνωμοτικές συζητήσεις πίσω απ’ την πλάτη μου και ερωτήσεις σε αδιάφορο ύφος, για το αν έχω διαβάσει το ένα και το άλλο. Τελικά έκαναν μία από τις καλύτερες δυνατές επιλογές.

Πήρε λοιπόν θέση στα ράφια της βιβλιοθήκης μου ο «Κόσμος της Σοφίας» του Νορβηγού Jostein Gaarder, που κυκλοφόρησε πριν από δεκατέσσερα χρόνια από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη. Ο «Κόσμος της Σοφίας» είναι ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα για την ιστορία της φιλοσοφίας, πρωτότυπο και πολύ χρήσιμο για όλους όσοι αφιερώνουν ένα μέρος του καθημερινού τους χρόνου στη δημιουργικοί σκέψη.

Ο συγγραφέας ξεκινάει με την ιστορία μιας ανήσυχης δεκαπεντάχρονης μαθήτριας, η οποία λαμβάνει μια σειρά από μυστηριώδεις επιστολές. Μέσα απ’ τις σελίδες του αρχικά ανώνυμου επιστολογράφου ξεκινάει μια δεύτερη ιστορία, ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Όχι μην προτρέχετε, η δεύτερη ιστορία δεν είναι για ένα άλλο κοριτσάκι που δέχεται επιστολές από έναν άλλο επιστολογράφο και πάει λέγοντας μέχρι το τέλος του χρόνου.

Η δεύτερη ιστορία είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα και ουσιαστικά μία πρόσκληση για ένα ταξίδι. Είναι η ιστορία της φιλοσοφίας μέσα απ’ τους αιώνες και ειλικρινά αξίζει να του ρίξετε μια ματιά, ακόμα κι όσοι ήδη κουνάτε δεξιά-αριστερά το κεφάλι σας. Με απλό -μα όχι απλοϊκό- τρόπο ο Gaarder μας εισάγει σε ένα πεδίο το οποίο είναι συνυφασμένο με τον άνθρωπο ως ον, από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Τα ιδιότυπα μαθήματα του επιστολογράφου έχουν ως αφετηρία την αρχαία Ελλάδα (η οποία έχει την τιμητική της), όπου και γεννήθηκε η φιλοσοφία. Μαζί με την ηρωίδα Σοφία Αμούδσεν εξερευνούμε τις πτυχές της ανθρώπινης σκέψης και έκφρασης και αποκτούμε σημαντικές γνώσεις για τους φιλοσόφους και τα ρεύματα που εκπροσώπησαν.

Ο «Κόσμος της Σοφίας» είναι σπουδαία έκδοση και απευθύνεται σε όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για τη φιλοσοφία και κατ’ επέκταση να αναζητήσουν απαντήσεις στα θεμελιώδη ερωτήματα, όπως ο καθένας μας τα ιεραρχεί. Από τι είμαστε φτιαγμένοι; Ποιες δυνάμεις κινούν τα νήματα γύρω μας; Η ψυχή είναι αθάνατη; Υπάρχει Θεός; Τα πάντα μεταβάλλονται ή παραμένουν σταθερά;

Τροφή για σκέψη. Νομίζω όλοι θέτουμε ανάλογα ερωτήματα. Η γραφή του Gaarder είναι απλή και λιτή, όπως και η μεστή μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, έτσι ώστε να αποσπά την προσοχή του αναγνώστη απ’ τον πυρήνα, που είναι η φιλοσοφία. Το θεωρώ υπόδειγμα του πως θα έπρεπε να γράφονται τα διδακτικά βιβλία στην ιδανική πολιτεία. Όταν θα έχετε τελειώσει τις 611 σελίδες του δεν θα γνωρίζετε απαραίτητα περισσότερα, αλλά σίγουρα θα είστε σοφότερος γιατί θα έχετε συνειδητοποιήσει πόσα πολλά δεν γνωρίζετε.

Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2008

28 Αυγούστου- Έξι Δισεκατομμύρια Τρόποι Ζωής


Συνεχίζω τις ερωταποκρίσεις με συγγραφείς από όλα τα είδη λογοτεχνίας και σήμερα επιστρέφω σε ένα απ' τα αγαπημένα μου βιβλία, το οποίο είχα παρουσιάσει πάλι από αυτή τη στήλη ακριβώς πριν από ένα χρόνο. Προτείνω ανεπιφύλακτα λοιπόν το “Έξι Δισεκατομμύρια Τρόποι Ζωής” του Παναγιώτη Κούστα, που έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Τρίτων.

Το βιβλίο ξεκινάει με την εκπληκτική φράση: «Μην ενοχλείτε τους Κέδρους, ήταν εδώ πολύ πριν από εμάς» και είμαι βέβαιος ότι αφού το τελειώσετε, θα αφήσει στο μυαλό σας έναν αντίλαλο. Πρόκειται για ένα κράμα πολιτικής επιστημονικής φαντασίας που προσπαθεί να σκιαγραφήσει την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους μέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουμε. Οι «Έξι δισεκατομμύρια τρόποι ζωής» δεν επιχειρούν απλά να αποτυπώσουν την ραγδαία τεχνολογικά εξέλιξη της ανθρωπότητας. Επικεντρώνονται σε ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με την εξέλιξή μας σαν είδος, σωματικά και πνευματικά. Ο Παναγιώτης Κούστας χρησιμοποιεί σαν κέντρο βάρους την Δημοκρατία και γύρω της αρχίζει να σχεδιάζει ομόκεντρους κύκλους, καταθέτοντας στέρεα δομημένες απόψεις πάνω στη βιοηθική, στα οικονομικά συστήματα, στην παγκοσμιοποίηση, στην καταστροφή του περιβάλλοντος, στις επιθέσεις των φονταμενταλιστών, στα πνευματικά δικαιώματα και στην διαδικτυακή πραγματικότητα. Επιπλέον δεν φοβάται να προσεγγίσει θέματα, που ορισμένοι τα θεωρούν ταμπού όπως η πολιτική και η θρησκεία, θέτοντας την ερώτηση: Πόσο μπορεί το καθένα από αυτά να αλλάξει μορφή μέχρι το τέλος του αιώνα μας;

Περισσότερες απαντήσεις στις σελίδες του βιβλίου. Πάμε στις ερωτήσεις προς το συγγραφέα:

Υπάρχουν ανήσυχοι αναγνώστες σήμερα;

Ελπίζω πως υπάρχουν ανήσυχοι αναγνώστες σήμερα. Γνωρίζω μερικούς προσωπικά, είμαι ένας απ' αυτούς, και δεν θα ήθελα να ανήκουμε σε μια αισχρή μειοψηφία.

Θα μπορούσαν οι Έξι δισεκατομμύρια τρόποι ζωής να είναι ένα πολιτικό μανιφέστο;

Δεν έχω την θεωρητική επάρκεια, αλλά ούτε και την διάθεση να γράψω ένα πολιτικό μανιφέστο. Τα "Έξι δισεκατομμύρια" γεννήθηκαν από την οργή για όσα συμβαίνουν γύρω μας και μεγάλωσαν ποτίζοντάς την στο χιούμορ. Το μόνο που επιδιώκω είναι να ξανακουβεντιάσουμε τα "δεδομένα" της Δημοκρατίας και να περάσουμε καλά κατά την διαδικασία. Αν προκύψουν εφαρμόσιμες ιδέες από έναν τέτοιο διάλογο δεν θα ζητήσω να μου πληρώσει κανείς "πνευματικά δικαιώματα" για να τις πραγματοποιήσει.

14 Αυγούστου- Το παιδί της αγάπης


Συνεχίζω στο ίδιο μήκος κύματος με την παρουσίαση της περασμένης εβδομάδας και με ένα βιβλίο, που απευθύνεται λίγο-πολύ σε ίδιο μέρος του αναγνωστικού κοινού με τα μυθιστορήματα της Λένας Μαντά. Απλά αυτό ίσως είναι μία ιδέα πιο δραματικό και συγκινητικό.

Επίσης, λοιπόν από τις εκδόσεις Ψυχογιός, κυκλοφόρησε φέτος το μυθιστόρημα «Το Παιδί της Αγάπης», που έχει γράψει η πρωτοεμφανιζόμενη Μαρία Τζιρίτα και βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Η συγγραφέας είναι πολύ γλυκιά, καταδεκτική και ευγενική και με μεγάλη χαρά δέχτηκε να μου μιλήσει για το αγαπημένο της πνευματικό παιδί. Περισσότερα για αυτήν μπορείτε να μάθετε και στο πολύ ενημερωμένο της ιστολόγιο που διατηρεί στη διεύθυνση http://mariatzirita.psichogios.gr/. Όπως θα παρατηρήσατε και οι δύο συγγραφείς που ανήκουν στο δυναμικό του Ψυχογιού διατηρούν τα δικά τους ιστολόγια και αυτό εντάσσεται στα πλαίσια ενός γενικότερου «διαδικτυακού» marketing που εφαρμόζει ο εκδοτικός οίκος με δυναμική ιστοσελίδα, φόρουμ συζήτησης αναγνωστών και σελίδες στο facebook. Πάμε, όμως να μάθουμε περισσότερα για το «Παιδί της Αγάπης», που έχει ήδη σημειώσει πολύ καλές πωλήσεις.

Μια φράση απ’ το οπισθόφυλλο: Έτσι απλά, τον πέταξαν στο ίδρυμα νεογέννητο μωρό κι ύστερα τον πήγαν πίσω στη φυσική του οικογένεια δυο χρονών παιδάκι.

Ο συγγραφέας γράφει για να απευθυνθεί σε όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες ή για προσωπική ικανοποίηση; Στη δική μου περίπτωση, το παιδί της αγάπης γράφτηκε αποκλειστικά ως κατάθεση ψυχής, αφού δεν είχα ιδέα ότι θα μπορούσε να γίνει βιβλίο και να εκδοθεί η ιστορία που έγραφα τότε. Αληθινή ιστορία που την έζησα από κοντά και με συγκλόνισε και ως φόρο τιμής στη μνήμη του παιδιού αυτού έγραψα την ιστορία του. Αλλά και σε ό,τι άλλο έχω γράψει από τότε, ποτέ δεν είχα ως γνώμονα την ικανοποίηση ή μη των αναγνωστών - γράφω την αλήθεια μου, ανοίγω την καρδιά μου, καταθέτω τα βιώματά μου και μοιράζομαι τη φαντασία μου.

Τι μπορεί να ανακαλύψει όποιος διαβάσει το Παιδί της Αγάπης; Όσο για το τι μπορεί κανείς να ανακαλύψει διαβάζοντας την ιστορία αυτή... να ανακαλύψει τον Στέλιο, τον κάθε Στέλιο ως αθώα παιδική ψυχή, να τον καταλάβει καλύτερα, να τον νιώσει και να τον αγαπήσει. Και τέλος ν' ανακαλύψει τον ίδιο του τον εαυτό, να τον δει στις πραγματικές του διαστάσεις, με τις ευθύνες του και τις υποχρεώσεις του- είτε ως θύτη, είτε ως θύμα.

Τρίτη 5 Αυγούστου 2008

7 Αυγούστου- Η Άλλη Πλευρά του Νομίσματος


Θα συνεχίσω όπως φαίνεται για τα επόμενα φύλλα της Epirus Press, παρουσιάσεις βιβλίων με τον ίδιο τρόπο, όπως το «Ανάμεσα του Ζερβού την προηγούμενη εβδομάδα. Δηλαδή θα περιλαμβάνω κάθε φορά δύο λόγια απ’ τους συγγραφείς- νομίζω βοηθάει πολύ να ρίξουμε μια ματιά στον τρόπο σκέψης τους. Σήμερα πάμε σε ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα αυτή τη στιγμή στην ελληνική πεζογραφία.

Η Λένα Μαντά δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις. Τη χρονιά που μας πέρασε αποτέλεσε ένα εκδοτικό φαινόμενο, με το «Σπίτι Δίπλα στο Ποτάμι» να ξεπερνάει με άνεση τις 120.000 πωλήσεις. Την Άνοιξη επέστρεψε με την «Άλλη Πλευρά του Νομίσματος», έχοντας αποκτήσει πολλούς φανατικούς οπαδούς και φιλοδοξώντας να χαρίσει πλούσιες σε συναίσθημα στιγμές στους αναγνώστες. Φυσικά δεν ήταν δύσκολο να επαναλάβει την επιτυχία. Είναι χαρακτηριστικό ότι για τον Ιούλιο, τα δύο βιβλία της που προανέφερα καταλάμβαναν δύο θέσεις στη λίστα των δέκα βιβλίων με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην αλυσίδα Ελευθερουδάκης. Η «Άλλη πλευρά του Νομίσματος» απευθύνεται κυρίως στο γυναικείο αναγνωστικό κοινό, που ούτως ή άλλως αποτελεί και το μεγαλύτερο κομμάτι του, αλλά νομίζω όλοι μπορούν να ανακαλύψουν κάτι μέσα στις σελίδες του. Περισσότερα μπορείτε να αναζητήσετε και στο πολύ ενημερωμένο ιστολόγιό που η Λένα Μαντά διατηρεί στη διεύθυνση: http://manta.psichogios.gr Ας αφήσω τα υπόλοιπα να μας τα πει η ίδια.

Μία φράση απ’ το οπισθόφυλλο: Ένας άντρας με δύο γυναίκες. Ένα νόμισμα με δύο πλευρές. Στο σταυροδρόμι της καρδιάς, διαλέγεις κατεύθυνση εσύ.

Με δεδομένη τη μεγάλη επιτυχία που γνώρισε το "Σπίτι δίπλα στο ποτάμι", θα σκεφτόσασταν κάποιο από τα επόμενα βιβλία σας να ήταν κάτι εντελώς διαφορετικό; Για παράδειγμα Επιστημονική Φαντασία ή Ιστορικό Μυθιστόρημα;
Το επόμενο βιβλίο από το ποτάμι ήταν κάτι διαφορετικό και σαν δομή και σαν γραφή και το κυριότερο είχε κεντρικό πρόσωπο έναν άντρα. Το να στραφώ όμως σ' ένα είδος που δεν γνωρίζω καλά, θα ήταν σαν να ήθελα να προσποιηθώ κάτι που δεν είμαι. Θα ήταν σαν να κορόιδευα το αναγνωστικό κοινό που μαζί με τις ιστορίες μου, αγάπησε και την αυθεντικότητά μου.

Ποιοι πρέπει να πάρουν μαζί τους στις διακοπές την Άλλη πλευρά του Νομίσματος;
Όλοι όσοι θέλουν ένα ανάγνωσμα που θα τους ταξιδέψει, που θα τους κάνει να χαμογελάσουν και να συγκινηθούν.

Πέμπτη 31 Ιουλίου 2008

30 Ιουλίου- Ανάμεσα


Σήμερα η παρουσίαση είναι για κάτι που πρέπει να διαβάσετε αν χρειάζεστε να παγώσει το αίμα στις φλέβες σας ή απλά να γνωριστείτε με την ελληνική σκηνή του φανταστικού. Είναι το μυθιστόρημα τρόμου«Ανάμεσα» του Παναγιώτη Ζερβού και έχουν ακουστεί μόνο καλά λόγια απ’ τους φίλους μου που το έχουν διαβάσει. Για να ανακαλύψετε περισσότερα ζήτησα από τον Παναγιώτη να απαντήσει σε δύο ενδεικτικές ερωτήσεις.
Γιατί γράφονται ιστορίες τρόμου και γιατί διαβάζονται;
Ο τρόμος δεν είναι απλά ένα συναίσθημα, αλλά μια κατάσταση με την οποία μαθαίνουν να συμβιώνουν όλα τα έμβια όντα. Επειδή, λοιπόν, ο τρόμος βρίσκεται στην καθημερινότητά μας, ο άνθρωπος έχει ανάγκη να ζήσει έναν φανταστικό, ώστε να μπορέσει να ελέγξει τον πραγματικό. Κατά συνέπεια, δεν είναι παράξενο που υπάρχει κι αυτό το είδος λογοτεχνίας, αφού καλύπτεται μια ανθρώπινη ανάγκη. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την συναισθηματική επιβίωση, που για να υπάρξει χρειάζεται έντονη συγκίνηση (excitement). Εξάλλου, ο λογοτεχνικός τρόμος - όταν, φυσικά, είναι καλά δομημένος - έχει τη δύναμη να ενώσει ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες, θρησκείες, έθνη και καταβολές - δύναμη που λίγα κείμενα του ρεαλισμού μπορούν να ισχυριστούν πως διαθέτουν. Ο τρόμος δεν είναι απλά ένα συναίσθημα, αλλά μια κατάσταση με την οποία μαθαίνουν να συμβιώνουν όλα τα έμβια όντα. Επειδή, λοιπόν, ο τρόμος βρίσκεται στην καθημερινότητά μας, ο άνθρωπος έχει ανάγκη να ζήσει έναν φανταστικό, ώστε να μπορέσει να ελέγξει τον πραγματικό. Κατά συνέπεια, δεν είναι παράξενο που υπάρχει κι αυτό το είδος λογοτεχνίας, αφού καλύπτεται μια ανθρώπινη ανάγκη. Κι αυτή δεν είναι άλλη από την συναισθηματική επιβίωση, που για να υπάρξει χρειάζεται έντονη συγκίνηση (excitement). Εξάλλου, ο λογοτεχνικός τρόμος - όταν, φυσικά, είναι καλά δομημένος - έχει τη δύναμη να ενώσει ανθρώπους από διαφορετικές κουλτούρες, θρησκείες, έθνη και καταβολές - δύναμη που λίγα κείμενα του ρεαλισμού μπορούν να ισχυριστούν πως διαθέτουν.
Το Ανάμεσα είναι ένας καθρέφτης;
Δικός σου, του αναγνώστη, της κοινωνίας; ο "Ανάμεσα" δεν αποτελεί καθρέφτη οποιουδήποτε είδους - είτε της κοινωνίας είτε του εαυτού μου. Απεχθάνομαι τις αυτοβιογραφίες, αν και ομολογώ πως στοιχεία προσωπικά υπάρχουν στο βιβλίο, προκειμένου να προσδώσω αληθοφάνεια και αυθεντικότητα. Ωστόσο, πέραν των προθέσεων - το να αφηγηθώ, δηλαδή, μια παράξενη και τρομαχτική ιστορία -, για αρκετούς αναγνώστες το βιβλίο λειτούργησε πραγματικά ως καθρέφτης της κοινωνίας κι αυτή η αλληγορική ερμηνεία με ξάφνιασε και μ' ευχαρίστησε. Βέβαια, αυτή είναι η μοίρα ενός έργου τέχνης: αφ' ης στιγμής φύγει από τα χέρια του δημιουργού του, επιδέχεται ποικίλες και εκ διαμέτρου αντίθετες, συχνά, αναγνώσεις, επιβεβαιώνοντας την οικουμενικότητά του. Αλλά, φυσικά, το τελευταίο δεν μπορώ να το ισχυριστώ για το δικό μου βιβλίο.

Τετάρτη 30 Ιουλίου 2008

24 Ιουλίου- Ψυχρό Δέρμα


Έχω ξεμείνει για ένα συνέδριο εδώ στην Πάτρα και καθώς η πόλη έχει αδειάσει από φοιτητές και φίλους οι ώρες περνούσαν αργά μέχρι σήμερα. Σήμερα, όμως καθώς ήμουν στο αστικό, ξεκίνησα να διαβάζω το βιβλίο που μου δάνεισε ένας φίλος και χωρίς υπερβολή δυσκολεύτηκα να το αφήσω από τα χέρια μου μέχρι να το τελειώσω.
Πρόκειται για το «Ψυχρό Δέρμα» (La Pell Freda ο πρωτότυπος τίτλος) του Καταλανού συγγραφέα Albert Sanchez Pinol, που κυκλοφόρησε στη χώρα μας το 2005 από τις εκδόσεις Bell σε πολύ καλή μετάφραση του Στράτου Ιωαννίδη.
Το «Ψυχρό Δέρμα» ήταν το ντεμπούτο του Pinol, κέρδισε το βραβείο «Ojo Critico Narrativa», έμεινε επί 90 εβδομάδες στις λίστες των μπεστ σέλερ στη Ισπανία, έχει πραγματοποιήσει 22 εκδόσεις στα καταλανικά και 7 στα ισπανικά, ενώ μεταφράζεται αυτόν τον καιρό ή έχει ήδη μεταφραστεί σε ακόμα 23 γλώσσες. Είναι κράμα φαντασίας και περιπέτειας, ένα μυθιστόρημα τρόμου και μια φιλοσοφική αλληγορία πάνω στην ανθρώπινη φύση και τα όρια της. Προσωπικά διέκρινα πολλές επιρροές από τον «Φάρο στην άκρη του κόσμου» του Ιουλίου Βερν, κάτι που για μένα ήταν πολύ ευχάριστο, αλλά θα κατανοούσα αν κάποιος το έβρισκε κάπως αναχρονιστικό.
Ποια είναι περίπου η υπόθεση στο «Ψυχρό Δέρμα»; Αντιγράφω λίγα πράγματα από το οπισθόφυλλο, παραλείποντας βέβαια όσο προδίσουν την εξέλιξη της πλοκής: «Στην παγωνιά του Νότιου Ατλαντικού, ένα καράβι κατευθύνεται σ' ένα νησί χαμένο στη μέση του ωκεανού, εγκλωβισμένο ανάμεσα στο γκρίζο του ουρανού και της θάλασσας, που το σαρώνουν οι πολικοί άνεμοι. Μεταφέρει ένα νεαρό μετεωρολόγο, που θέλοντας να ξεφύγει από το παρελθόν του και θα μείνει εκεί για ένα χρόνο, μελετώντας τους ανέμους. Όταν όμως φτάσει διαπιστώνει ότι ο προκάτοχός του έχει εξαφανιστεί και ο φαροφύλακας, ο άλλος κάτοικος του νησιού, ένας άνθρωπος βάναυσος και λιγόλογος, μοιάζει να μη στέκει στα καλά του. Κι όταν πέσει το πρώτο σκοτάδι, θα γνωρίσει τον τρόμο που βασιλεύει σ' αυτή την ξεχασμένη γωνιά της γης...»
Για την ακρίβεια θα σας έλεγα να μην διαβάσετε κάτι παραπάνω και απλά να βυθιστείτε σε ένα παγωμένο και τρομακτικό ταξίδι στην άλλη άκρη της γης. Η ιστορία έχει αγωνία από την πρώτη σελίδα και όσο πλησιάζει προς τη λύση της, θα σας εκπλήξει με το συναίσθημα που μπορεί να κρύβεται σε απελπισμένες καταστάσεις. Ο ανώνυμος πρωταγωνιστής προσπαθεί να ξεφύγει από το παρελθόν του και καθώς τον ακολουθεί ο Pinol, αποφεύγουν ταυτόχρονα τις εύκολες παγίδες, ο καθένας στον τομέα δικαιοδοσίας του.

17 Ιουλίου- Το Σοφό Παιδί


Είχα μια συζήτηση με έναν φίλο μου, τον Παναγιώτη, τις προάλλες, ο οποίος ξεκίνησε να γράφει σχετικά πρόσφατα. Σε ανύποπτο χρόνο λοιπόν, μου πρότεινε ως εξαιρετικό βιβλίο και ένα από τα καλύτερα που έχουν γραφτεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, το “Σοφό Παιδί” του καταξιωμένου Χρήστου Χωμενίδου. (δεν νομίζω ότι χρειάζονται συστάσεις) Το θεωρεί ένα πολύ καλό παράδειγμα, από το οποίο όλοι μπορούν να αντλήσουν ενδιαφέροντα στοιχεία, είτε είναι συγγραφείς, είτε είναι αναγνώστες. Το βιβλίο δεν είναι καινούριο, αλλά σαν το σύμπαν να ήθελε να υπογραμμίσει τα λεγόμενα του Παναγιώτη, βρήκα χθες στο mail μου το παρακάτω δελτίο τύπου από τις εκδόσεις Πατάκη:

“Δεκαπέντε χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το Σοφό παιδί, το μυθιστόρημα του Χρήστου Χωμενίδη που ενθουσίασε κοινό και κριτικούς και έγινε σημείο αναφοράς για τη γενιά της Mεταπολίτευσης, ξανακυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη.

Για την καινούρια έκδοση το κείμενο έχει στοιχειοθετηθεί από την αρχή. Περιλαμβάνονται επίσης αποσπάσματα από τις κριτικές, πρόλογος του συγγραφέα, αναπαραγωγή της πρώτης χειρόγραφης σελίδας, ενώ το εξώφυλλο κοσμεί έργο του Δημήτρη Παπαϊωάννου, έργο το οποίο φιλοτέχνησε το 1990 διαβάζοντας το χειρόγραφο του μυθιστορήματος.

«Σήμερα –δεκαπέντε χρόνια και εφτά βιβλία αργότερα– γίνομαι ευτυχής όποτε συναντάω πιτσιρικάδες που μου μιλάνε για το Σοφό παιδί, καθώς και “λόγιους” οι οποίοι, ενώ τότε το είχαν απορρίψει μετά βδελυγμίας, τώρα καμαρώνουν ότι το νοσταλγούν. Χαίρομαι που επαναστοιχειοθετήθηκε και κυκλοφορεί σε μιαν αψεγάδιαστη έκδοση και αγωνιώ εάν το κείμενο –από το οποίο δεν πείραξα ούτε ένα κόμμα– θα αποδειχθεί ανθεκτικό» γράφει μεταξύ άλλων στον πρόλογό του ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης, για να καταλήξει: «Όσο νερό κι αν κυλήσει στο αυλάκι, ό,τι κι αν καταφέρω να γράψω μέχρι να πεθάνω, το Σοφό παιδί θα παραμείνει η κιβωτός της παιδικής μου ηλικίας».

Γεννηµένος το 1966 στην Αθήνα, ο Χ.Α. Χωµενίδης έχει τελειώσει τη Νοµική Σχολή. Το 1993 εξέδωσε το Σοφό Παιδί και από τότε έγινε επαγγελματίας συγγραφέας. Ακολούθησαν άλλα τέσσερα µυθιστορήµατα και δεκάδες διηγήµατα, που μεταφράστηκαν στα γαλλικά, στα αγγλικά, στα ισπανικά, στα τσέχικα, στα λιθουανικά και στα πολωνικά. Μετέφρασε ένα θεατρικό έργο και έγραψε το σενάριο για µία κινηµατογραφική ταινία και µία τηλεοπτική σειρά. Ο Χ.Α. Χωµενίδης εργάζεται και ως ραδιοφωνικός παραγωγός, κατοικεί πάντα στην Κυψέλη και επιµένει να ελπίζει στο καλύτερο.”

Νομίζω δεν θα σας απογοητεύσει. Θα το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία έναντι 20 ευρώ και οι 459 σελίδες του θα σας κρατήσουν εγγυημένα συντροφιά για τις επόμενες εβδομάδες.

Παρασκευή 25 Ιουλίου 2008

10 Ιουλίου- AboutBook.gr


Εφτά Ιουλίου σήμερα που γράφω το άρθρο. Κάνει ζέστη είναι αλήθεια. Ο κύριος κλιματιστικός εδώ στο σπίτι μου, δουλεύει αγόγγυστα απ’ το πρωί σε εντατικούς ρυθμούς. Όπως καταλαβαίνετε δεν φλυάρησα στην αρχή της Καρέκλας τους Σκηνοθέτη, άρα θα φλυαρήσω λίγο εδώ για να κερδίσω μερικές λέξεις μιας και ο χρόνος με πιέζει λόγω εξεταστικής και διαφόρων διοριών που κρέμονται πάνω απ’ το κεφάλι μου σαν δαμόκλειες σπάθεις (να έχει πληθυντικό άραγε η έκφραση;). Σκεφτόμουν ότι έχω αργήσει να επιστρέψω μερικές μέρες το «Φονικό στο Βυζάντιο» στη βιβλιοθήκη και ότι τις μέρες που θα ανέβω στα Γιάννενα τέλη Ιουλίου και Αυγούστου πρέπει να κανονίσω μια παρουσίαση των βιβλίων για το Φθινόπωρο. Άγχος κι αυτό.
Πάμε παρακάτω. Αν θέλετε να κάνετε ένα διάλειμμα και έχετε όρεξη να σερφάρετε σε σελίδες στο ίντερνετ, υπάρχει ένα πολύ καλό ελληνικό site για το βιβλίο. Στο Aboutbooks.gr έχετε τη δυνατότητα να κάνετε on line τις αγορές σας, να διαβάσετε ενδιαφέροντα άρθρα και συνεντεύξεις, να δείτε σχετικά video, αλλά και να ενημερωθείτε για ό, τι συμβαίνει στο χώρο. Επίσης οι διαχειριστές του site έχουν κάνει πολύ δουλειά στο να συγκεντρώσουν τις διευθύνσεις με τα ιστολόγια (blogs) ξένων και κυρίως Ελλήνων συγγραφέων. Υπάρχει σελίδα στο site, όπου μπορείτε να αναζητήσετε το συγγραφέα που σας ενδιαφέρει και να ρίξετε μία ματιά στις σκέψεις του. Υπάρχει επίσης κατάλογος με άλλες σελίδες που έχουν ως θέμα το βιβλιό. Αν θέλετε μπορείτε να αναζητήσετε και το ομώνυμο group που υπάρχει στο facebook.
Ακόμα παρακάτω. Στις συχνές διαδρομές μου με το αστικό λεωφορείο έχω αυτόν τον καιρό μαζί μου τα «Κείμενα ενός μικρού Κοριτσιού», αν θυμάστε το βιβλίο της Βουλγάρας Πέτια Ντουμπάροβα που έχει κυκλοφορήσει από τη ΧΑΡΑΜΑδΑ και είχα παρουσιάσει πριν μερικές εβδομάδες. Είναι ό,τι πρέπει γιατί αποτελείται από μικρές-μικρές αυτοτελείς ψηφίδες, τις οποίες μερικές φορές πρέπει να τις στριφογυρίσεις πολύ έντονα μες στο κεφάλι σου για να βγάλεις νόημα (άρα απομονώνεσαι από τους γύρω). Επίσης έχει τόσο όμορφες εκφράσεις, που μπαίνεις στον πειρασμό να τις κλέψεις, να τις παραχώσεις στην τσέπη σου και να τις φυλάξεις για μελλοντική χρήση.
Πριν λίγο καιρό είχα πάρει και ευχάριστα νέα. Σε έναν διαγωνισμό που είχαν κάνει οι εκδόσεις Οξύ και είχε διαρκέσει έναν χρόνο, κέρδισε (και θα εκδοθεί) το βιβλίο ενός φίλου μου, του Ντίνου Χατζηγιώργη. (θυμηθείτε το όνομα θα σας πρότεινα) Έχει τίτλο η «Καρδιά του Δαίμονα» και διαπραγματεύεται τη σχέση του Λόρδου Βύρωνα με έναν δαίμονα. Πάντως για να το διαβάσετε θα πρέπει να κάνετε υπομονή μέχρι το Φθινόπωρο υποθέτω.

Παρασκευή 4 Ιουλίου 2008

3 Ιουλίου- Ο Φύλακας του Χρόνου


Την προηγούμενη εβδομάδα είχα παρουσίαση για τον «Ιστορικό» της Κούστοβα και αποφάσισα να μείνω στο ίδιο μήκος κύματος και να διαβάσω το «Φονικό στο Βυζάντιο» της Τζούλια Κρίστεβα. Το δανείστηκα απ’ τη βιβλιοθήκη, αλλά καθώς άρχισαν να διαβάζω τα πρώτα κεφάλαια, μάλλον το μετάνιωσα. Και το άφησα στη μέση. Πολύ διαφορετικό από αυτό που περίμενα, ήταν μάλλον ένας κλώνος του «Κώδικα Ντα Βίντσι» με πολλές πινελιές από τον «Κανόνα των Τεσσάρων». Μπορεί σε κάποιους να αρέσει, αλλά θα πρότεινα καλύτερα το «Οχτώ» της Νέβιλ ή τα άλλα δύο που προανέφερα.

Προχωρώντας, έχω πάλι τη χαρά να παρουσιάσω το πολλά υποσχόμενα βιβλίο ενός συναδέλφου, με τον οποίο μας συνδέει και πάλι εκτός απ’ τον εκδοτικό οίκο και το νεαρό της ηλικίας. Μετά λοιπόν τα δύο βιβλία του «Βασιλείου της Αράχνης» και τους «Ονειροψιθυριστές» του Σάββα Γρηγοριάδη, ο εκδοτικός οργανισμός Λιβάνη επενδύει ξανά σε έναν πρωτοεμφανιζόμενο συγγραφέα, τον Κωνσταντίνο Παπαχρήστου, ο οποίος συστήνεται στο αναγνωστικό κοινό με το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας «Ο Φύλακας του Χρόνου».

Ο Κωνσταντίνος γεννήθηκε το 1980 στη Θεσσαλονίκη. Μεγάλωσε στην Κοζάνη και αποφοίτησε από την Οδοντιατρική Σχολή Αθηνών το 2004. Τα τελευταία χρόνια ζει μόνιμα στην Αθήνα, όπου εργάζεται ως οδοντίατρος. Ασχολείται επίσης με τη συγγραφή σεναρίων για ταινίες μικρού μήκους, ενώ αυτή την περίοδο ετοιμάζει τα σενάρια για δύο ταινίες μεγάλου μήκους. Όπως μου είπε έγραφε έξι χρόνια το βιβλίο και όσον αφορά το περιεχόμενο, η πλοκή περιστρέφεται γύρω από την κατασκευή μιας χρονομηχανής, χωρίς όμως να παραπέμπει σε κάτι αντίστοιχο όπως το «back to the future» και το «timeline». Η υπόθεση εκτυλίσσεται στο τώρα και ένα μικρό κομμάτι της πριν από 30 χρόνια. Ο ήρωας είναι ένας καθηγητής κβαντικής φυσικής, αφοσιωμένος στο έργο του, μοιράζει το χρόνο του στο εργαστήριό του όπου προσπαθεί να δημιουργήσει την πρώτη τεχνητή μαύρη τρύπα και στο πανεπιστήμιο όπου διδάσκει.

Σε νεκρό χρόνο... Αρχαία σύμβολα, φόνοι, απαγωγές, μαύρες τρύπες, κβάντα, όλα μαζί συνθέτουν ένα παζλ μυστηρίου. Όποιος το λύσει πρώτος, κρατάει στα χέρια του την τύχη της ανθρωπότητας.

Και τέλος ένα μικρό απόσπασμα για να πάρετε μία γεύση: «Ο Βασίλης κοντοστάθηκε για λίγο έξω από τη μεταλλική πόρτα. Ήταν όπως την είχε δει μέσα στο μυαλό του Λουκά. Ένα ρίγος τον διαπέρασε. Πίσω απ’ αυτή την πόρτα βρίσκεται η μηχανή του χρόνου κι εγώ έχω το κλειδί, είπε στον εαυτό του και πήρε μια βαθιά ανάσα. Δεν μπορούσε να καθυστερήσει άλλο. Πληκτρολόγησε έναν τετραψήφιο κωδικό που ήξερε ενστικτωδώς από την επικοινωνία του με τον Λουκά και τα δύο φύλλα της θύρας απομακρύνθηκαν μεταξύ τους. Ο Βασίλης πέρασε το κορμί του στριμωχτά, πριν ανοίξει τελείως η πόρτα. Τότε την είδε μπροστά του: η μηχανή του χρόνου».

26 Ιουνίου- Torrents


Πλέον το καλοκαίρι πολύ δύσκολα ξεγελιέται. Η ζέστη δίνει το ρυθμό στη σκέψη κι η σκέψη παίρνει σαν έναυσμα τη θάλασσα και τον ουρανό για να ταξιδέψει σε μέρη μακρινά ή κοντινά, αρκεί να είναι σε διαφορετικό φόντο από αυτό της καθημερινότητας. Όσο κι αν προσπαθήσετε δεν θα το αποφύγετε, άρα καλό θα είναι από τώρα να κάνετε σχέδια απόδρασης.

Υποθέτω ότι ακόμα δεν έχετε ολοκληρώσει τις υποχρεώσεις ως θεατής στο Euro –εκτός αν έχω μπερδέψει τις ημερομηνίες- και πιθανότατα μία απ’ τις αγαπημένες σας ομάδες να βρίσκεται ακόμα στη διεκδίκηση του τροπαίου. Εγώ θα προσπεράσω βιαστικά τις σελίδες που είναι αφιερωμένες στο ποδόσφαιρό και θα μεταφερθώ σε λογοτεχνικό θέμα, με αφορμή ένα λογοπαίγνιο: Φερνάντο Τόρεντ.

Όχι, δεν είναι ο επιθετικός της Ισπανίας. Σας διαβεβαιώ, όμως το δεύτερο συνθετικό είναι εξίσου δαιμονιώδες. Μιλάω φυσικά για τα torrents. Όλοι θα τα έχετε ακούσει και οι περισσότεροι θα τα χρησιμοποιείτε για καταφόρτωση (το download στα ελληνικά υποτίθεται). Για την ακρίβεια, ίσως είναι η πιο διαδεδομένη μορφή παρανομίας μέσω διαδικτύου. Σαφέστατα έχει επηρεάσει μορφές τέχνης όπως ο κινηματογράφος και η μουσική και μάλιστα το πόσο πολύ ίσως αργήσουμε να το συνειδητοποιήσουμε. Το ερώτημα είναι αν θα γίνει κάτι ανάλογο και με το βιβλίο.

Ας μην κρυβόμαστε. Βιβλία σε μορφή pdf, κυκλοφορούν στο διαδίκτυο. Ψάχνετε το τελευταίο βιβλίο του Χάρυ Πότερ; Του Πρέσφιλντ; Κάποιου που ίσως ακόμα δεν έχει κυκλοφορήσει; Θα τα βρείτε αν ψάξετε. Έχει, όμως νόημα; Σύμφωνα με την αυστηρή προσέγγιση, είναι σαν να κλέβετε το συγγραφέα (και τον εκδοτικό του οίκο), ενώ αμφιβάλω αν έχετε διάθεση να διαβάσετε ολόκληρα βιβλία απ’ την οθόνη του υπολογιστή. Κουραστικό, το λιγότερο. Εγγυημένα.

Υπάρχει και άλλη προσέγγιση στο ζήτημα. Κλασικό παράδειγμα ένας από τους πλέον γνωστούς συγγραφείς στον κόσμο και προσωπικός ήρωας, ο Paulo Coelho. Αν επισκεφτείτε το επίσημο ιστολόγιό του (http://paulocoelhoblog.com/), θα δείτε την ίδια αστεία φωτογραφία που κοσμεί σήμερα και τη στήλη. Στην πραγματικότητα είναι ένα link για ένα site, όπου έχει άλλα links για μέρη απ’ όπου μπορείτε να κατεβάσετε δωρεάν βιβλία του συγγραφέα. Επίσης εκεί μπορείτε να διαβάσετε online και ένα διαφορετικό βιβλίο του Coelho κάθε μήνα- αν θυμάμαι καλά είχε τη «Μάγισσα του Πορτομπέλο» το Μάιο και τον «Αλχημιστή» τώρα.

Κίνηση marketing; Πιθανότατα και όπως δείχνουν οι πωλήσεις του το τελευταίο διάστημα, αποδίδει. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι και ένδειξη ότι αφουγκράζεται τους ψίθυρους της εποχής και επιθυμεί να προσεγγίσει και ένα πιο νεανικό κομμάτι του αναγνωστικού κοινού. Μιμητές θα υπάρξουν σε αυτό το επίπεδο; Δεν ξέρω αν σκοπεύουν να ακολουθήσουν κι άλλοι αυτή την τακτική. Πιστεύω ακράδαντα, όμως ότι θα είναι καλοδεχούμενοι.

19 Ιουνίου- Ιστορικός


Σήμερα ας προτείνω κάτι που ταιριάζει περισσότερο σε ατμοσφαιρικές, ομιχλώδεις, παγωμένες, χειμωνιάτικες νύχτες: πρόκειται για τον «Ιστορικό» της Ελίζαμπεθ Κόστοβα.

Αν, λοιπόν η καρδιά σας φτερουγίζει στη σκέψη των ερειπωμένων κάστρων και η φαντασία σας εξερευνά τις κρύπτες μεσαιωνικών μοναστηριών τις νύχτες με πανσέληνο, το μυθιστόρημα αυτό θα σας κρατήσει ξάγρυπνους μέχρι την τελευταία συναρπαστική του σελίδα (τουλάχιστον αυτό υποστηρίζει ο εκδότης). Η αφήγηση ξεκινά στο Άμστερνταμ το 1972, όταν μια έφηβη ανακαλύπτει στη βιβλιοθήκη του διπλωμάτη πατέρα της ένα αξιοπερίεργο βιβλίο που χρονολογείται από την εποχή του Μεσαίωνα, και κάμποσες κιτρινισμένες από το χρόνο επιστολές. Οι επιστολές αυτές περιέχουν στοιχεία για μια από τις σκοτεινότερες δυνάμεις που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα: τον Βλαντ τον Ανασκολοπιστή, ηγεμόνα της Βλαχίας, η σκληρότητα του οποίου γέννησε και έθρεψε το μύθο του Δράκουλα. Η κοπέλα πρέπει τώρα να αποφασίσει αν θα αναμιχτεί σε μια έρευνα στη οποία γενιές ιστορικών διακινδύνευσαν την υπόληψή τους, την πνευματική τους ισορροπία μα και την ίδια τους τη ζωή. Περισσότερα θα ανακαλύψετε διαβάζοντάς το.

Το μυθιστόρημα-θρίλερ «Ο Ιστορικός» εντάσσεται στο είδος που εκτείνεται από τα «Χειρόγραφα της Πράγας», έως τον «Κώδικα Ντα Βίντσι» και εκτυλίσσεται σε τρία επίπεδα: Αρχικά, η διήγηση της νεαρής που ανακαλύπτει την αλήθεια σταδιακά, μέσα από τα γραπτά του πατέρα της, τα οποία εμπεριέχουν και τις επιστολές του καθηγητή Ρόσι. Σε δεύτερο επίπεδο, οι σημειώσεις του πατέρα, που είναι γραμμένες σε παλαιότερη εποχή και περιγράφουν βήμα-βήμα την αναζήτηση του ίδιου με την καθοδήγηση των επιστολών του Ρόσι. Σε τρίτο επίπεδο, οι σημειώσεις του καθηγητή Ρόσι, ο οποίος εξαφανίζεται μυστηριωδώς, αφού πρώτα έχει δεχτεί μια περίεργη επίσκεψη στο γραφείο του. Τα τρία αυτά επίπεδα εναλλάσσονται διαρκώς και με τρόπο ευδιάκριτο, με τέτοιο ρυθμό που κόβει την ανάσα. Η Κοστόβα χρησιμοποιεί όποια ιστορική πηγή σχετικά με τον Βλαντ υπάρχει, τους μύθους και τις λαϊκές δοξασίες σχετικά με την προσωπικότητά του και αναπτύσσει τη διήγησή της σπονδυλωτά. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του βιβλίου είναι ότι η προσωπικότητα του Βλαντ Τέπες εγκολπώνεται με το Δράκουλα του Στόκερ (αν θυμάστε από παλιότερη παρουσίαση της στήλης), ένα εντελώς φανταστικό μυθιστόρημα, γραμμένο στα τέλη του 19ου αιώνα.

Έχω ακούσει μόνο καλά λόγια για το συγκεκριμένο βιβλίο και μάλλον αξίζει να κερδίσει μία θέση στα ράφια της βιβλιοθήκης σας ή στη λίστα με όσα διαβάσετε στο άμεσο μέλλον. Κυκλοφορεί απ’ τις εκδόσεις Λιβάνη, θα το βρείτε σε όλα τα βιβλιοπωλεία έναντι 22 ευρώ, αλλά μην ξεχνάτε ότι δεν είναι και μικρό- ούτε λίγο, ούτε πολύ θα σας ταξιδέψει για 656 σελίδες.