Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου 2008

11 Σεπτεμβρίου- Το σκοτεινό αγγελάκι και το δέντρο


Θα εκπαιδεύσω τη βρύση να μη στάζει

και το λεπτοδείκτη να μείνει ακίνητος.

Θα εξηγήσω στο σκύλο πως δεν είναι ανάγκη να γαβγίζει

κάθε που έρχεται η νύχτα.

Θα πείσω το ραδιόφωνο να παίζει πάντα το ίδιο τραγούδι. Μετά θα ξαπλώσω στον καναπέ και θα περιμένω.


Δεν ξέρω πόσοι από εσάς διαβάζετε ποίηση. Στατιστικά και μόνο υποθέτω λίγοι. Προσωπικά διαβάζω ελάχιστα και δυσκολεύομαι να ξεδιαλύνω μέσα μου αν αυτό που διαβάζω είναι καλό ή απλά εντυπωσιακό. Αλλά και πάλι στην ποίηση νομίζω δεν χωράει αντικειμενικότητα- τουλάχιστον όχι τόσο όσο στις υπόλοιπες μορφές λογοτεχνίας. Αν κάτι ξυπνάει συναισθήματα, τότε υπηρετεί το σκοπό του και δεν χρειάζεστε την τέλεια κατάρτιση για να το απολαύσετε.

Όπως και να 'χει πάντως έρχομαι σήμερα να προτείνω με μεγάλη μου χαρά μια ποιητική συλλογή, την οποία εμπνεύστηκε ένας φίλος μου και οι στίχοι στην αρχή αποτελούν κομμάτι της. Όσα διάβασα με άγγιξαν -ή αν προτιμάτε μου άρεσαν- και ανακάλυψα μέσα τους έναν ολότελα διαφορετικό και ταυτόχρονα πανέμορφο τρόπο σκέψης.

Είμαι τυχερός λοιπόν, που γνωρίζω τον Τηλέμαχο Τσαρδάκα ο οποίος το 2007 κυκλοφόρησε το “Σκοτεινό Αγγελάκι και το Δέντρο” από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη και φέτος ήταν υποψήφιος για το αντίστοιχο σημαντικό λογοτεχνικό βραβείο του περιοδικού “Διαβάζω”. Ο Τηλέμαχος Τσαρδάκας γεννήθηκε το 1978 στην Πάτρα και αυτή είναι η τρίτη του ποιητική συλλογή. Προηγήθηκαν το 1998 το “Αιμοσφαίριο του Ουρανού” από τις Αχαϊκές Εκδόσεις και το 2003 οι “Μικρές Μπαλάντες για Απόψε” από τον Λιβάνη.

Το “Σκοτεινό Αγγελάκι και το Δέντρο” το εξέλαβα σαν ένα μοναχικό ταξίδι σε τέσσερις πράξεις οι οποίες ονομάζονται “Τριάντα πέντε τετραγωνικά”, “Ιστορία γραμμένη με ουίσκι”, “Εμείς σε δεύτερο ενικό” και “Unhappy end”. Μέσα από τις πολύ δυνατές εικόνες που δημιουργούν οι στίχοι, ζωντανεύει ένα κομμάτι του εαυτού μας και αφού συναντηθούμε μαζί του, κλέβουμε λίγο χρόνο από την καθημερινότητα για να συζητήσουμε σαν παλιοί φίλοι. Για μένα η ανάγνωση των ποιημάτων ήταν μία τέτοια φυγή, μα νομίζω ότι καθένας θα ανακαλύψει κάτι διαφορετικό.

Αξίζει συγχαρητηρίων η εξαιρετικά καλαίσθητη και φροντισμένη έκδοση, σήμα κατατεθέν για το σύνολο των έργων του ποιοτικού εκδοτικού οίκου Γαβριηλίδη. Νομίζω ότι η αυλαία πρέπει να πέσει με τη συνέχεια και το τέλος του ποιήματος με το οποίο ξεκίνησα την παρουσίαση ώστε να ολοκληρωθεί ένας κύκλος. Το όνομά του είναι “Θα ξαπλώσω στον καναπέ και θα περιμένω”.


Σιωπηλοί αστερίες θα βυθιστούν στο ταβάνι μου.

Σύννεφα γκρίζα θα τυλίξουν τα χαλιά.

Ίσως έτσι δεν έρθει ποτέ κανένας να με επισκεφτεί.

Ίσως έτσι δεν χάσω τίποτα από αυτά που κάνουν οι άλλοι.

Ίσως έτσι να περιμένω για πάντα.

Τρίτη 2 Σεπτεμβρίου 2008

4 Σεπτεμβρίου- Ο Κόσμος της Σοφίας


Οι διακοπές είπαμε τελείωσαν. Πάμε παρακάτω.

Είχα γενέθλια πριν λίγες μέρες και οι φίλοι μου το έψαξαν πάρα πολύ πριν καταλήξουν στα βιβλία που ήθελαν να μου πάρουν δώρο. Συνωμοτικές συζητήσεις πίσω απ’ την πλάτη μου και ερωτήσεις σε αδιάφορο ύφος, για το αν έχω διαβάσει το ένα και το άλλο. Τελικά έκαναν μία από τις καλύτερες δυνατές επιλογές.

Πήρε λοιπόν θέση στα ράφια της βιβλιοθήκης μου ο «Κόσμος της Σοφίας» του Νορβηγού Jostein Gaarder, που κυκλοφόρησε πριν από δεκατέσσερα χρόνια από τον εκδοτικό οργανισμό Λιβάνη. Ο «Κόσμος της Σοφίας» είναι ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα για την ιστορία της φιλοσοφίας, πρωτότυπο και πολύ χρήσιμο για όλους όσοι αφιερώνουν ένα μέρος του καθημερινού τους χρόνου στη δημιουργικοί σκέψη.

Ο συγγραφέας ξεκινάει με την ιστορία μιας ανήσυχης δεκαπεντάχρονης μαθήτριας, η οποία λαμβάνει μια σειρά από μυστηριώδεις επιστολές. Μέσα απ’ τις σελίδες του αρχικά ανώνυμου επιστολογράφου ξεκινάει μια δεύτερη ιστορία, ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης. Όχι μην προτρέχετε, η δεύτερη ιστορία δεν είναι για ένα άλλο κοριτσάκι που δέχεται επιστολές από έναν άλλο επιστολογράφο και πάει λέγοντας μέχρι το τέλος του χρόνου.

Η δεύτερη ιστορία είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσα και ουσιαστικά μία πρόσκληση για ένα ταξίδι. Είναι η ιστορία της φιλοσοφίας μέσα απ’ τους αιώνες και ειλικρινά αξίζει να του ρίξετε μια ματιά, ακόμα κι όσοι ήδη κουνάτε δεξιά-αριστερά το κεφάλι σας. Με απλό -μα όχι απλοϊκό- τρόπο ο Gaarder μας εισάγει σε ένα πεδίο το οποίο είναι συνυφασμένο με τον άνθρωπο ως ον, από την αρχαιότητα έως τις μέρες μας. Τα ιδιότυπα μαθήματα του επιστολογράφου έχουν ως αφετηρία την αρχαία Ελλάδα (η οποία έχει την τιμητική της), όπου και γεννήθηκε η φιλοσοφία. Μαζί με την ηρωίδα Σοφία Αμούδσεν εξερευνούμε τις πτυχές της ανθρώπινης σκέψης και έκφρασης και αποκτούμε σημαντικές γνώσεις για τους φιλοσόφους και τα ρεύματα που εκπροσώπησαν.

Ο «Κόσμος της Σοφίας» είναι σπουδαία έκδοση και απευθύνεται σε όσους θέλουν να μάθουν περισσότερα για τη φιλοσοφία και κατ’ επέκταση να αναζητήσουν απαντήσεις στα θεμελιώδη ερωτήματα, όπως ο καθένας μας τα ιεραρχεί. Από τι είμαστε φτιαγμένοι; Ποιες δυνάμεις κινούν τα νήματα γύρω μας; Η ψυχή είναι αθάνατη; Υπάρχει Θεός; Τα πάντα μεταβάλλονται ή παραμένουν σταθερά;

Τροφή για σκέψη. Νομίζω όλοι θέτουμε ανάλογα ερωτήματα. Η γραφή του Gaarder είναι απλή και λιτή, όπως και η μεστή μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου, έτσι ώστε να αποσπά την προσοχή του αναγνώστη απ’ τον πυρήνα, που είναι η φιλοσοφία. Το θεωρώ υπόδειγμα του πως θα έπρεπε να γράφονται τα διδακτικά βιβλία στην ιδανική πολιτεία. Όταν θα έχετε τελειώσει τις 611 σελίδες του δεν θα γνωρίζετε απαραίτητα περισσότερα, αλλά σίγουρα θα είστε σοφότερος γιατί θα έχετε συνειδητοποιήσει πόσα πολλά δεν γνωρίζετε.

Δευτέρα 1 Σεπτεμβρίου 2008

28 Αυγούστου- Έξι Δισεκατομμύρια Τρόποι Ζωής


Συνεχίζω τις ερωταποκρίσεις με συγγραφείς από όλα τα είδη λογοτεχνίας και σήμερα επιστρέφω σε ένα απ' τα αγαπημένα μου βιβλία, το οποίο είχα παρουσιάσει πάλι από αυτή τη στήλη ακριβώς πριν από ένα χρόνο. Προτείνω ανεπιφύλακτα λοιπόν το “Έξι Δισεκατομμύρια Τρόποι Ζωής” του Παναγιώτη Κούστα, που έχει κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Τρίτων.

Το βιβλίο ξεκινάει με την εκπληκτική φράση: «Μην ενοχλείτε τους Κέδρους, ήταν εδώ πολύ πριν από εμάς» και είμαι βέβαιος ότι αφού το τελειώσετε, θα αφήσει στο μυαλό σας έναν αντίλαλο. Πρόκειται για ένα κράμα πολιτικής επιστημονικής φαντασίας που προσπαθεί να σκιαγραφήσει την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους μέχρι το τέλος του αιώνα που διανύουμε. Οι «Έξι δισεκατομμύρια τρόποι ζωής» δεν επιχειρούν απλά να αποτυπώσουν την ραγδαία τεχνολογικά εξέλιξη της ανθρωπότητας. Επικεντρώνονται σε ζητήματα που σχετίζονται άμεσα με την εξέλιξή μας σαν είδος, σωματικά και πνευματικά. Ο Παναγιώτης Κούστας χρησιμοποιεί σαν κέντρο βάρους την Δημοκρατία και γύρω της αρχίζει να σχεδιάζει ομόκεντρους κύκλους, καταθέτοντας στέρεα δομημένες απόψεις πάνω στη βιοηθική, στα οικονομικά συστήματα, στην παγκοσμιοποίηση, στην καταστροφή του περιβάλλοντος, στις επιθέσεις των φονταμενταλιστών, στα πνευματικά δικαιώματα και στην διαδικτυακή πραγματικότητα. Επιπλέον δεν φοβάται να προσεγγίσει θέματα, που ορισμένοι τα θεωρούν ταμπού όπως η πολιτική και η θρησκεία, θέτοντας την ερώτηση: Πόσο μπορεί το καθένα από αυτά να αλλάξει μορφή μέχρι το τέλος του αιώνα μας;

Περισσότερες απαντήσεις στις σελίδες του βιβλίου. Πάμε στις ερωτήσεις προς το συγγραφέα:

Υπάρχουν ανήσυχοι αναγνώστες σήμερα;

Ελπίζω πως υπάρχουν ανήσυχοι αναγνώστες σήμερα. Γνωρίζω μερικούς προσωπικά, είμαι ένας απ' αυτούς, και δεν θα ήθελα να ανήκουμε σε μια αισχρή μειοψηφία.

Θα μπορούσαν οι Έξι δισεκατομμύρια τρόποι ζωής να είναι ένα πολιτικό μανιφέστο;

Δεν έχω την θεωρητική επάρκεια, αλλά ούτε και την διάθεση να γράψω ένα πολιτικό μανιφέστο. Τα "Έξι δισεκατομμύρια" γεννήθηκαν από την οργή για όσα συμβαίνουν γύρω μας και μεγάλωσαν ποτίζοντάς την στο χιούμορ. Το μόνο που επιδιώκω είναι να ξανακουβεντιάσουμε τα "δεδομένα" της Δημοκρατίας και να περάσουμε καλά κατά την διαδικασία. Αν προκύψουν εφαρμόσιμες ιδέες από έναν τέτοιο διάλογο δεν θα ζητήσω να μου πληρώσει κανείς "πνευματικά δικαιώματα" για να τις πραγματοποιήσει.

14 Αυγούστου- Το παιδί της αγάπης


Συνεχίζω στο ίδιο μήκος κύματος με την παρουσίαση της περασμένης εβδομάδας και με ένα βιβλίο, που απευθύνεται λίγο-πολύ σε ίδιο μέρος του αναγνωστικού κοινού με τα μυθιστορήματα της Λένας Μαντά. Απλά αυτό ίσως είναι μία ιδέα πιο δραματικό και συγκινητικό.

Επίσης, λοιπόν από τις εκδόσεις Ψυχογιός, κυκλοφόρησε φέτος το μυθιστόρημα «Το Παιδί της Αγάπης», που έχει γράψει η πρωτοεμφανιζόμενη Μαρία Τζιρίτα και βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία. Η συγγραφέας είναι πολύ γλυκιά, καταδεκτική και ευγενική και με μεγάλη χαρά δέχτηκε να μου μιλήσει για το αγαπημένο της πνευματικό παιδί. Περισσότερα για αυτήν μπορείτε να μάθετε και στο πολύ ενημερωμένο της ιστολόγιο που διατηρεί στη διεύθυνση http://mariatzirita.psichogios.gr/. Όπως θα παρατηρήσατε και οι δύο συγγραφείς που ανήκουν στο δυναμικό του Ψυχογιού διατηρούν τα δικά τους ιστολόγια και αυτό εντάσσεται στα πλαίσια ενός γενικότερου «διαδικτυακού» marketing που εφαρμόζει ο εκδοτικός οίκος με δυναμική ιστοσελίδα, φόρουμ συζήτησης αναγνωστών και σελίδες στο facebook. Πάμε, όμως να μάθουμε περισσότερα για το «Παιδί της Αγάπης», που έχει ήδη σημειώσει πολύ καλές πωλήσεις.

Μια φράση απ’ το οπισθόφυλλο: Έτσι απλά, τον πέταξαν στο ίδρυμα νεογέννητο μωρό κι ύστερα τον πήγαν πίσω στη φυσική του οικογένεια δυο χρονών παιδάκι.

Ο συγγραφέας γράφει για να απευθυνθεί σε όσο το δυνατόν περισσότερους αναγνώστες ή για προσωπική ικανοποίηση; Στη δική μου περίπτωση, το παιδί της αγάπης γράφτηκε αποκλειστικά ως κατάθεση ψυχής, αφού δεν είχα ιδέα ότι θα μπορούσε να γίνει βιβλίο και να εκδοθεί η ιστορία που έγραφα τότε. Αληθινή ιστορία που την έζησα από κοντά και με συγκλόνισε και ως φόρο τιμής στη μνήμη του παιδιού αυτού έγραψα την ιστορία του. Αλλά και σε ό,τι άλλο έχω γράψει από τότε, ποτέ δεν είχα ως γνώμονα την ικανοποίηση ή μη των αναγνωστών - γράφω την αλήθεια μου, ανοίγω την καρδιά μου, καταθέτω τα βιώματά μου και μοιράζομαι τη φαντασία μου.

Τι μπορεί να ανακαλύψει όποιος διαβάσει το Παιδί της Αγάπης; Όσο για το τι μπορεί κανείς να ανακαλύψει διαβάζοντας την ιστορία αυτή... να ανακαλύψει τον Στέλιο, τον κάθε Στέλιο ως αθώα παιδική ψυχή, να τον καταλάβει καλύτερα, να τον νιώσει και να τον αγαπήσει. Και τέλος ν' ανακαλύψει τον ίδιο του τον εαυτό, να τον δει στις πραγματικές του διαστάσεις, με τις ευθύνες του και τις υποχρεώσεις του- είτε ως θύτη, είτε ως θύμα.